Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 45+46: Thực hành tìm hiểu môi trường và ảnh hưởng của một số nhân tố sinh thái lên đời sống sinh vật - Trường THCS Long Thành

CHÀO CÁC EM HỌC SINH 
Bài 45 - 46: THỰC HÀNH 
TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật : 
II. Nghiên cứu hình thái của lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá : 
III. Tìm hiểu môi trường sống của động vật : 
Bài 45 - 46: THỰC HÀNH 
TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật : 
Em hãy quan sát hình ảnh sau và hoàn thành bảng 45.1 sgk trang135: 
Thực vật 
Hoa súng 
Dây tơ hồng 
Bèo hoa dâu 
Phong lan 
Cây ngải cứu 
Cây lúa 
Cây lá lốt 
Cây xà cừ 
Động Vật 
Cá 
Trâu 
Cừu 
Sếu 
Giun đất 
Sán dây 
Sán lá gan 
Cáo 
Các sinh vật khác 
Nấm tai mèo 
Địa y 
Tên sinh vật 
Nơi sống 
Thực vật 
Nấm 
Địa y 
Động vật 
Em hãy hoàn thành bảng sau: 
Tên sinh vật 
Nơi sống 
Thực vật 
Động vật 
Nấm 
 Địa y 
Các loài sinh vật quan sát trong tranh 
Hoa súng, 
Dây tơ hồng, 
bèo hoa dâu 
phong lan 
Cây ngải cứu, 
,cây lúa 
cây lá lốt 
cây xà cừ, 
Cá 
trâu, 
Cừu, 
sếu, 
Giun đất 
Sán dây, 
sán lá gan 
cáo 
Nấm tai mèo 
Môi trường sinh vật 
Môi trường nước 
Môi trường trên cạn 
Môi trường trên cạn 
Môi trường trong đất 
Môi trường sinh vật 
Môi trường nước 
Môi trường sinh vật	 
Môi trường sinh vật 
Bài 45 – 46 : THỰC HÀNH 
TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật : 
- Có mấy loại môi trường sống đã quan sát được? Môi trường sống nào có số lượng sinh vật quan sát được nhiều nhất? Môi trường nào ít nhất? 
II. Nghiên cứu hình thái của lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá : 
TT 
Tên cây 
Nơi sống 
Đặc điểm của phiến lá 
Các đặc điểm này chứng tỏ lá cây quan sát là: 
Những nhận xét khác 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Các đặc điểm hình thái lá cây 
(*) 
(**) 
Bài 45 – 46 : THỰC HÀNH 
TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật : 
II. Nghiên cứu hình thái của lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá : 
(*) có thể ghi nhận xét các 
 đặc điểm của phiến lá: 
- Phiến lá rộng hay hẹp 
- Phiến là dài hay ngắn 
- Phiến lá dày hay mỏng 
- Màu lá xanh thẫm hay nhạt 
- Trên mặt lá có lớp cutin dày 
 hay không có cutin 
- Trên mặt lá có lông bao phủ 
 hay không có 
Chú ý : 
 (**) hãy chọn một trong số các loại lá cây sau và điền vào bảng: 
 	- Lá cây ưa sáng 
	- Lá cây ưa bóng 
	- Lá cây chìm trong nước 
	- Lá cây nơi nước chảy 
	- Lá cây nơi nước đứng 
	- Lá cây nổi trên mặt nước 
Cây bàng 
Cây chuối 
Cây hoa súng 
Cây lúa 
Cây rau má 
Cây lô hội 
Cây rong đuôi chồn 
Cây trúc đào 
Cây lá lốt 
Cây lá bỏng 
Các đặc điểm hình thái lá cây 
TT 
Tên cây 
Nơi sống 
Đặc điểm của phiến lá 
Các đặc điểm này chứng tỏ lá cây quan sát là: 
1 
Cây bàng 
Trên cạn 
Phiến lá dài, màu xanh nhạt 
Lá cây ưa sáng 
2 
Cây chuối 
Trên cạn 
Phiến lá to, dài, màu xanh nhạt 
Lá cây ưa sáng 
3 
Cây hoa súng 
Trên mặt nước 
Phiến lá to, rộng, màu xanh thẫm 
Lá cây nổi trên mặt nước 
4 
Cây lúa 
Nơi ẩm ướt 
Có lớp lông bao phủ, màu xanh nhạt 
Lá cây ưa sáng 
5 
Cây rau má 
Nơi ẩm ướt 
Phiến lá mỏng, màu xanh thẫm 
Lá cây ưa bóng 
Các đặc điểm hình thái lá cây 
TT 
Tên cây 
Nơi sống 
Đặc điểm của phiến lá 
Các đặc điểm này chứng tỏ lá cây quan sát là: 
6 
Cây nha đam 
Khô hạn 
Phiến lá dài, dày 
Lá cây ưa sáng 
7 
Cây rong đuôi chồn 
Dưới nước 
Phiến lá rất nhỏ 
Lá cây chìm trong nước 
8 
Cây trúc đào 
Trên cạn 
Phiến lá dài, có lớp sáp bao phủ 
Lá cây ưa sáng 
9 
Cây lá lốt 
Nơi ẩm ướt 
Lá rộng bản, lá màu xanh thẫm 
Lá cây ưa bóng 
10 
Cây lá bỏng 
Khô hạn 
Phiến lá dày 
Lá cây ưa sáng 
Trồng ngoài sáng 
Trồng trong bóng râm 
Cây lá lốt 
Rau dừa nước 
Loài mao lương sống ở bãi cỏ ẩm có chồi nách,lá vươn dài bò trên mặt đất,lá nhiều răng cưa. 
 Loài mao lương sống ở dưới nước lá có hình bầu dục ít răng cưa,thân thẳng và mảnh. 
Bài 45 – 46 : THỰC HÀNH 
TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật : 
II. Nghiên cứu hình thái của lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá : 
- Em hãy cho biết ảnh hưởng của ánh sáng đến hình thái của lá? 
- Lá của cây ưa sáng: phiến lá nhỏ, màu xanh nhạt. 
- Lá của cây ưa bóng: phiến to, màu xanh thẫm. 
Các đặc điểm 
Cây ưa bóng 
Cây ưa sáng 
Phiến lá 
Rộng, mỏng, gân ít 
Hẹp, dày, gân nhiều 
Xanh thẫm 
Xanh nhạt 
Không có lớp cutin 
Có lớp cutin dày 
Không có lông bao phủ 
Có lông bao phủ 
Mô giậu thường kém phát triển 
Mô giậu phát triển 
Sự khác nhau về hình thái lá cây ưa bóng và cây ưa sáng 
Bài 45 – 46: THỰC HÀNH 
TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật : 
II. Nghiên cứu hình thái của lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá : 
III. Tìm hiểu môi trường sống của động vật : 
Em hãy hoàn thành bảng sau: 
Môi trường sống của các động vật quan sát được 
STT 
Tên động vật 
Môi trường sống 
Mô tả đặc điểm của động vật thích nghi với môi trường sống 
Ruồi 
Giun đất 
Ốc sên 
Châu chấu 
Cá chép 
Ếch 
Rắn 
Mực 
Môi trường sống của các động vật quan sát được 
STT 
Tên động vật 
Môi trường sống 
Mô tả đặc điểm của động vật thích nghi với môi trường sống 
Ruồi 
1 
2 
Châu chấu 
Trên không 
Có cánh, hàm khỏe ăn thực vật 
Ruồi 
Trên không 
Có cánh, miệng có vòi hút thức ăn 
Châu chấu 
Môi trường sống của các động vật quan sát được 
STT 
Tên động vật 
Môi trường sống 
Mô tả đặc điểm của động vật thích nghi với môi trường sống 
Giun đất 
Ốc sên 
1 
2 
Giun đất 
Ốc sên 
Trong đất ẩm 
Trên cạn 
Cơ thể dài, phân đốt, hô hấp bằng da 
Có vỏ đá vôi, thân mềm, không phân đốt 
Môi trường sống của các động vật quan sát được 
STT 
Tên động vật 
Môi trường sống 
Mô tả đặc điểm của động vật thích nghi với môi trường sống 
Cá chép 
Mực 
1 
2 
Cá chép 
Mực 
Trong nước 
Trong nước 
Bơi bằng vây, hô hấp bằng mang 
Thân mềm, đầu có nhiều tua, có mai 
Môi trường sống của các động vật quan sát được 
STT 
Tên động vật 
Môi trường sống 
Mô tả đặc điểm của động vật thích nghi với môi trường sống 
Ếch 
Rắn 
1 
2 
Ếch 
Rắn 
Trong nước, trên cạn 
Trên cạn 
Chân có màng, hô hấp bằng da, phổi 
Không chân, da khô, có vảy sừng 
BÀI 45+46: THỰC HÀNH TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật: 
II. Nghiên cứu hình thái lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá: 
Chọn quan sát 10 lá cây hoàn thiện bảng 45.2 
Vẽ hình dạng 10 phiến lá nói trên lên giấy kẻ ô li. 
Làm tiêu bản khô 10 loại lá cây nói trên. 
III. Tìm hiểu môi trường sống của động vật : 
- Quan sát các loài động vật có thể gặp và hoàn thiện bảng sau: 
 Dưới mỗi hình vẽ và tiêu bản khô kèm theo phiếu ghi rõ: 
Tên cây: có thể gọi theo tên địa phương. 
Lá cây ưa bóng hay ưa sáng. 
Tên người thực hiện. 
Ngày thực hiện. 
BÀI 45+46: THỰC HÀNH TÌM HIỂU MÔI TRƯỜNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT 
I. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật: 
II. Nghiên cứu hình thái lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá: 
Chọn quan sát 10 lá cây và hoàn thiện bảng 45.2 
Vẽ hình dạng 10 phiến lá nói trên lên giấy kẻ ô li. 
Làm tiêu bản khô 10 loại lá cây nói trên. 
III. Tìm hiểu môi trường sống của động vật : 
 Quan sát các loài động vật có thể gặp và hoàn thiện bảng theo mẫu. 
IV. Thu hoạch : 
Hoàn thiện bảng 45.1; 45.2 và 45.3 
Hình vẽ và tiêu bản khô 10 loại lá cây đã quan sát. 
Trả lời các câu hỏi sau: 
+ Hãy kể tên những nhân tố sinh thái ảnh hưởng lên đời sống sinh vật? 
+ Môi trường sống khu vực trường có được bảo vệ tốt cho động vật và thực vật sinh sống hay không? 
+ Cảm tưởng của em sau buổi thực hành. 
1. Chọn quan sát 10 lá cây hoàn thiện bảng 45.2 
2. Vẽ hình dạng 10 phiến lá nói trên lên giấy kẻ ô li. 
3. Làm tiêu bản khô 10 loại lá cây nói trên. 
* Lưu ý: Dưới mỗi hình vẽ và tiêu bản khô kèm theo phiếu ghi rõ: 
	Tên cây: có thể gọi theo tên địa phương. 
	Lá cây ưa bóng hay ưa sáng. 
	Tên người thực hiện. 
	Ngày thực 
Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà 
CHÀO TẠM BiỆT