Giáo án Tự chọn Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 25 - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 30-01-2018 
Tuần dạy: 25 
Tiết: 19
ÔN TẬP THƠ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM
I. Mục tiêu :
 Ôn tập những nội dung thuộc thơ và truyện hiện đại Việt Nam đã học ở HKII.
1. Kiến thức:
 Nội dung phần thơ và truyện hiện đại Việt Nam.
2. Kĩ năng:
 Vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành tốt các bài tập. 
3. Thái độ: Có ý thức học tập tốt..
II. Chuẩn bị:
- Thầy: giáo án, SGK.
- Trò: SGK, soạn bài.
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp: (1p)
2. Kiểm tra bài cũ: (5p) 
- Kể tên các VB thơ hiện đại Việt Nam đã học ở HKII?
 3.Nội dung bài mới: (33p)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
- Phân công các nhóm thảo luận về ND, NT và ý nghĩa của các bài thơ hiện đại đã học.
- Gọi HS các nhóm trình bày.
- GV cùng các nhóm khác nx, bổ sung.
- Thảo luận.
- Trình bày.
- Nx, bổ sung.
1. Mùa xuân nhỏ nhỏ - Thanh Hải.
a. Nội dung:
- Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên và đất nước.
- Tâm niệm của nhà thơ:
Khát vọng, mong ước được sống có ý nghĩa, được cống hiến cho ĐN, cho cuộc đời. 
b. Nghệ thuật:
- Thể thơ 5 chữ.
- Kết hợp giữa h.ảnh thơ tự nhiên, giản dị với h.ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng khái quát.
- Ngôn ngữ giản dị, giàu h.ảnh, giàu cảm xúc với ẩn dụ, điệp ngữ, điệp từ, từ xưng hô..
- Cấu tứ chặt chẽ, giọng điệu biến đổi phù hợp.
c. Ý nghĩa: Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước và khát vọng được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
2. Viếng lăng Bác – Viễn Phương.
a. ND:
- Tâm trạng vô cùng xúc động của 1 người con từ chiến trường miền Nam được ra viếng Bác: “Con ở miền nam ra thăm lăng Bác”.
- Tấm lòng thành kính thiêng liêng trước công lao vĩ đại và tâm hồn cao đẹp, sáng trong của Người.
- Nỗi đau xót tột cùng của ND ta nói chung, của tác giả nói riêng khi Bác không còn nữa: “Mà sao nghe nhói ở trong tim!”.
- Tâm trạng nhà thơ lưu luyến và mong muốn được ở mãi bên lăng Bác: làm con chim, làm đóa hoa, làm “cây tre trung hiếu”.
b. NT: 
- Giọng điệu vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa tha thiết, đau xót, tự hào.
- Thể thơ 8 chữ (có biến thể).
- Hình ảnh thơ có sáng tạo: hình ảnh thực, ẩn dụ, biểu tượng.
- Ngôn ngữ biểu cảm; biện pháp ẩn dụ, điệp từ.
c. Ý nghĩa:
Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động, tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc của tác giả khi vào lăng viếng Bác.
3. Sang thu – Hữu Thỉnh.
a. ND:
* Sự biến đổi của đất trời lúc sang thu:
- Tín hiệu: ngọn gió se mang theo hương ổi.
- Tâm trạng: ngỡ ngàng bâng khuâng ( bỗng, hình như).
* Cảm nhận của nhà thơ:
- Huơng ổi phả vào trong gió se.
- Sương: chuyển động nhẹ nhàng, chầm chậm.
- Dòng sông trôi thanh thản; cánh chim vội vã.
- Mây: “vắt nửa mình sang thu”.
- Nắng: nhạt dần, bớt mưa, ít sấm.
-> Tinh tế, chuyển mùa rõ rệt.
* Những suy nghĩ sâu sắc mang tính triết lí về con người và cuộc đời của tác giả.
Khi con người đã từng trải thì vững vàng hơn trước những tác động bất thường của cuộc đời.
b. NT: 
- Hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, đặc sắc.
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ ngữ; phép nhân hóa, ẩn dụ.
c. Ý nghĩa:
Bài thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên lúc giao mùa.
4. Nói với con – Y Phương.
a. ND :
* Cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người:
- Con được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ.
- Trong cuộc sống lao động.
- Trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương.
* Những đức tính cao đẹp của " người đồng mình " và mơ ước của người cha về con:
- Sống `vất vả mà mạnh mẽ , gắn bó với quê hương dẫu cực nhọc , đói nghèo => Phải thuỷ chung, biết chấp nhận và vượt qua gian nan , thử thách bằng ý chí , niềm tin của mình .
- Mộc mạc, giàu chí khí, niềm tin=> Tự hào với truyền thống quê hương, tự tin vững bước trên đường đời .
=> Tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ và mong ước con kế tục truyền thống ấy.
b. NT:
- Giọng điệu thủ thỉ, tâm tình.
- Hình ảnh thơ vừa cụ thể vừa khái quát.
- Bố cục chặt chẽ.
c. Ý nghĩa: Bài thơ thể hiện tình yêu thương thắm thiết của cha mẹ dành cho con cái; tình yêu, niềm tự hào về quê hương, đất nước.
4. Củng cố:(3p)
 - GV nhấn mạnh các nội dung ôn tập.
 5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3p): 
 - Học bài.
 - Xem lại các bài thơ đã học và học bài.
 - Tiết sau: Ôn tập Nghị luận về một đoạn thơ (bài thơ).
IV.Rút kinh nghiệm.
Thầy:	
Trò:
Ngày soạn: 30-01-2018 
Tuần dạy: 25 
Tiết: 20
ÔN TẬP NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ (BÀI THƠ).
I. Mục tiêu :
 Ôn tập cách làm bài NL về một đoạn thơ, bài thơ.
1. Kiến thức:
 Cách làm bài NL về một đoạn thơ, bài thơ .
2. Kĩ năng:
 Vận dụng kiến thức đã học để viết một bài văn hoàn chỉnh. 
3. Thái độ: Có ý thức học tập tốt..
II. Chuẩn bị:
- Thầy: giáo án, SGK.
- Trò: SGK, soạn bài.
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp: (1p)
2. Kiểm tra bài cũ: (5p) 
- Thế nào là NL về một đoạn thơ, bài thơ?
 3.Nội dung bài mới: (32p)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1: HD HS ôn tập lí thuyết. ( 5p)
- Yêu cầu HS nhắc lại dàn bài chung của bài NL về một đoạn thơ, bài thơ.
- GV nhấn mạnh ND của từng phần.
- Nêu dàn bài chung.
I. Lí thuyết:
 Dàn bài:
- Mở bài: Giới thiệu đoạn thơ, bài thơ và bước đầu nêu nhận xét, đánh giá của mình. ( Nếu phân tích một đoạn thơ nên nêu rõ vị trí của đoạn thơ ấy trong tác phẩm và khái quát nội dung cảm xúc của nó).
- Thân bài: Lần lượt trình bày những suy nghĩ, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ.
- Kết bài: Khái quát giá trị, ý nghĩa của đoạn thơ, bài thơ.
Hoạt động 2: HD HS làm bài tập. ( 27p)
- Yêu cầu HS lập dàn bài cho một trong các đề bài.
- GV cùng HS sửa chữa dàn bài.
- Yêu cầu HS viết các đoạn của bài văn: MB, KB.
- Gọi HS đọc.
- GV cùng HS sửa bài.
- Lập dàn bài theo yêu cầu.
- Sửa chữa.
- Viết đv.
- Đọc.
- NX.
II. Luyện tập:
Đề 1. Tình cảm chân thành và tha thiết của nhân dân ta với Bác Hồ được thể hiện qua bài thơ “Viếng Lăng Bác” của Viễn Phương.
a. Mở bài : 
- Khái quát chung về tác giả và bài thơ.
- Tình cảm của nhân dân đối với Bác thể hiện rõ nét trong bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương
b. Thân bài:
Khổ 1: Cảm xúc của tác giả khi đến thăm lăng Bác
- Câu thơ thật giản dị thân quen với cách dùng đại từ xưng hô “con” rất gần gũi, thân thiết, ấm áp tình thân thương. 
- Tác giả sử dụng từ “thăm” thay cho từ “viếng” mong sao giảm nhẹ được nỗi đau thương, mất mát.
- Hình ảnh hàng tre qua cảm nhận của nhà thơ đã trở thành biểu tượng của tình cảm nhân dân gắn bó với Bác, thành biểu tượng sức sống bền bỉ, mạnh mẽ của dân tộc. 
Khổ 2: Sự tôn kính của tác giả, của nhân dân đối với Bác khi đứng trước lăng Người.
- Hình ảnh ẩn dụ "mặt trời trong lăng" thể hiện sự tôn kính biết ơn của nhân dân đối với Bác. Cảm nhận về sức sống tư tưởng Hồ Chí Minh, về suy nghĩ Bác còn sống mãi chứa đựng trong mỗi hình ảnh của khổ thơ.
- Hình ảnh dòng người thành một tràng hoa trước lăng. =>Hình ảnh “tràng hoa” một lần nữa tô đậm thêm sự tôn kính, biết ơn tự hào của tác giả cũng như của dân tộc VN đối với Bác.
 Khổ 3-4: Niềm xúc động nghẹn ngào khi tác giả nhìn thấy Bác 
- Những cảm xúc thiêng liêng của nhà thơ về Bác
- Những cảm xúc chân thành, tha thiết ấy nâng lên thành ước muốn sống đẹp.
- Những cảm xúc của nhà thơ về Bác cũng là cảm xúc của mỗi người dân miền Nam với Bác 
c. Kết bài :
- Khẳng định lại tình cảm chân thành tha thiết của nhân dân đối với Bác.
- Suy nghĩ của bản thân.
Đề 2: Cảm nhận của em về bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”của Thanh Hải.
a. Mở bài:
- Khái quát về tác giả, hoàn cảnh sáng tác bài thơ.
- Cảm nhận chung về bài thơ trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm “một mùa xuân nho nhỏ” dâng hiến cho cuộc đời. 
b. Thân bài
- Mùa xuân của thiên nhiên rất đẹp, đầy sức sống và tràn ngập niềm vui rạo rực: Qua hình ảnh, âm thanh, màu sắc... 
- Mùa xuân của đất nước: Hình ảnh “người cầm súng, người ra đồng” biểu trưng cho hai nhiệm vụ chiến đấu và lao động dựng xây lại quê hương sau những đau thương mất mát. 
-> Âm hưởng thơ hối hả, khẩn trương với nhiều điệp từ, điệp ngữ láy lại ở đầu câu. 
- Suy ngẫm và tâm niệm của nhà thơ trước mùa xuân đất nước là khát vọng được hoà nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp. 
-> Thể hiện một cách chân thành trong những hình ảnh tự nhiên, giản dị và đẹp. 
- Cách cấu tứ lặp lại như vậy tạo ra sự đối ứng chặt chẽ và mang một ý nghĩa mới: Niềm mong muốn được sống có ích,cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên như con chim mang đến tiếng hót, bông hoa toả hương sắc cho đời. 
c. Kết luận:
- Ý nghĩa đem lại từ bài thơ.
- Cảm xúc đẹp về mùa xuân, gợi suy nghĩ về một lẽ sống cao đẹp của một tâm hồn trong sáng. 
4. Củng cố:(3p)
 - GV nhấn mạnh nội dung ôn tập.
 5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3p): 
 - Học bài, làm bài tập.
 - Xem lại bài.
IV.Rút kinh nghiệm.
Thầy:	
Trò:
Ký duyệt của Tổ trưởng: