Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tuần 22 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày Soạn: 02-1- 2019
Tiết số: 43 Tuần: 22 
Bài 39: BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Mục tiêu:
- Kiến thức: Mô tả được chức năng lọc máu và tạo nước tiểu.
- Kĩ năng: Quan sát hình và trả lời câu hỏi
- Thái độ: Bảo vệ hệ bài tiết.
II. Chuẩn bị:
Giáo Viên: Soạn giáo án
Học sinh: Soạn và xem trước nội dung bài học
III. Các bước lên lớp
Ổn định lớp: 1 phút.
Kiểm Tra bài cũ: (0 phút)
- Bài tiết có vai trò gì đối với cơ thể sống?
- Bài tiết ở người do các cơ quan nào đảm nhận?
Nội dung bài mới:
HĐ của giáo viên
HĐ của học sinh
Nội dumg
HĐ 1: Tìm hiểu Sự tạo thành nước tiểu (21 phút)
- Yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin + quan sát sơ đồ 39-1à thực hiện▼
+ Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu?
+ Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào?
+ Nước tiểu chính thức khác nước tiểu đầu chỗ nào?
- Nhận xét, bổ sung, tiểu kết
- Nghiên cứu thông tin + quan sát sơ đồ 39-1à trả lời câu hỏi:
 Gồm các quá trình:
+ Quá trình lọc máu và tạo ra nước tiểu đầu điễn ra ở cầu thận.
+ Quá trình hấp thụ lại các chất dinh dưỡng, nước và các ion cần thiết như: Na+, Cl-, 
+ Quá trình bài tiết tiếp các chất cặn bã (axit uric, Crêatin, các chất thuốc, các ion thừa H+, K+, )
Cả hai quá trình này đều diễn ra ở ống thận kết quả là biến nước tiểu đầu thành nước tiểu chính thức
+ Nước tiểu đầu không có tế bào máu và protein còn máu thì có.
+ Nt đầu + Nt C.thức
- Nồng độ các 	 - Đặc
 chất hòa tan 
loãng
- ít chất cặn bã -Nhiều hơn
chất độc
- Còn nhiều 	 - Gần như 
chất dinh dưỡng không còn
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
I. Tạo thành nước tiểu
 Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng cầu thận, gồm 3 quá trình.
 - Quá trình lọc máu ở cầu thận à Tạo ra nước tiểu đầu.
 - Quá trình hấp thụ lại các ở ống thận như: chất dinh dưỡng, H2O, các ion cần thiết như: Na+, Cl-
 - Quá trình bài tiết tiếp là bài tiết các chất thải như: axit uric, các chất thuốc, H+, K+ 
HĐ II: tìm hiểu bài tiết nước tiểu (15 phút)
- Yêu cầu 1 HS độc thông tin – thực hiện ▼
+ Mỗi ngày các cầu thận ở người trưởng thành phải lọc bao nhiêu lít máu, nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức?
+ Sự tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận diễn ra liên tục, nhưng sự thải nước tiểu ra khỏi cơ thể xảy ra vào những lúc nhất định. Sự khác nhau đó là do đâu?
+ Vậy sự thải nước tiểu được diễn ra như thế nào?
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
- HS độc thông tin – thực hiện ▼
+ Lọc khoảng 1440 lít máu, 170 lit nước tiểu đầu và tạo ra khoảng 1,5lít nước tiểu chính thức. 
+ Do máu luôn tuần hoàn qua cầu thận nên nước tiểu được hình thành liên tục. Nhưng nước tiểu chỉ được thải ra ngoài khi lượng nước tiểu trong bóng đáy lên đến 200ml đủ áp lực gây cảm giác buồn đi tiểu và cơ vòng bóng đáy mở ra phối hợp với cơ bóng đáy và cơ bụng giúp thải nước tiểu ra ngoài.
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
II. Thải nước tiểu
 Nước tiểu chính thức được đổ vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi được thải ra ngoài theo thời gian nhất định nhờ hoạt động của cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và cơ bụng.
 4. Củng cố: (5 phút)
Nước tiểu được tạo thành như thế nào?
Nướ tiểu được bài tiết ra ngoài như thế nào?
 5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (3 phút)
+ Về nhà học bài và làm bài tập 2 SGK
+ Xem tiếp và soạn bài 40 chuẩn bị tiết sau học
IV. Rút kinh nghiệm: 
1 GV: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 HS: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
Ngày Soạn: 02-1- 2019
Tiết số: 44 Tuần: 22
Bài 40: VỆ SINH BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Mục tiêu:
- KT:
+ Trình bày được các tác nhân có hại cho hệ bài tiết nước tiểu và hậu quả của nó
+ Trình bày được các thoái quen sống khoa học để bảo vệ hệ bày tiết nước tiểu và giải thích cơ sở khoa học của nó.
- KN: Giải thích cơ sở khoa học của việc bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu
- TĐ: Có ý thức xây dựng thói quen sống khoa học.
II/ Chuẩn bị:
 1. Giáo Viên: Soạn giáo án
2. Học sinh: Soạn và xem trước nội dung bài học
III/ Các bước lên lớp
1. Ổn định lớp: 1 phút.
2. Kiểm Tra bài cũ: (5 phút)
Nước tiểu được hình thành như thế nào?
Nước tiểu được bài tiết ra ngoài như thế nào?
3. Nội dung bài mới:
HĐ của thầy
HĐ của trò
Nội dumg cơ bản
HĐ 1: Tìm hiểu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết (17 phút)
- Yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin à Thực hiện ▼
+ Khi cầu thận bị viêm và suy thoái có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như thế nào về sức khỏe?
+ Khi các tế bào ống thận làm việc kém hiệu quả hay bị tổn thương có thể dẫn đến hậu quả như thế nào về sức khỏe?
+ Khi đường dẫn nước tiểu bị nghẽn bỡi sỏi có thể dẫn đến hậu quả như thế nào đến sức khỏe
+ Vậy các em hãy nêu một số tác nhân và tác hại cho hệ bài tiết?
- Nhận xét, bổ sung, tiểu kết
`- Nghiên cứu thông tin và Thực hiện ▼
à trả lời câu hỏi:
+ Ảnh hưởng như sau: Quá trình lọc máu bị trì trệà các chất đọc hại và chất đọc sẽ tích tụ trong máuà biểu hiện sớm nhất là cơ thể bị phù tiếp theo là sưng thận, hôn mê rồi chết.
+ Làm cho quá trình bài tiết và hấp thụ các chất bị giảmà môi trường trong bị biến đổi => TĐC bị rối loạn, ảnh hưởng bất lợi tới sức khỏe.
+ Khi đường tiểu bị nghẽn bỡi sỏi gây tình trạng bí tiểu hay không đi tiểu đượcà người bệnh đau dữ dội và có thể kèm theo sốtà Nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ nguy hiểm đén tính mạng
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
I. Một số tác nhân gây hại cho hệ bài tiết
 Có nhiều tác nhân gây hại hệ bài tiết nước tiểu là: 
 - các chất độc trong thức ăn, đồ uống, khẩu phần ăn uống không hợp lí, các vi trùng gây bệnh
 - Các chất vô cơ và hữu cơ trong nước tiểu kết tinh
HĐ II: Tìm hiểu các thói quen sống khoa học và bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu (15’) 
- Yêu cầu HS nhiên cứu bảng 40 – thảo luận xây dựng thói quen sống khoa học điền vào bảng 40.
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
+ Vậy cần có thói quen sống khoa học và bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu tránh các tác nhân có hại là như thế nào?
* TH: 
 Các em cần có ý thức bảo vệ môi trường nước, đất và sử dụng phân thuốc bảo vệ thực vật hợp lí.
- HS nhiên cứu bảng 40 – thảo luận xây dựng thói quen sống khoa học điền vào bảng 40.
1. Hạn chế tác nhân có hại các vi sinh vật gây bệnh
2. Không để thận là việc quá nhiều và hạn chế khả năng tao sỏi.
- Hạn chế tác hại , các chất độc 
- Tạo điều kiện thuận lợi cho máu được lọc liên tục
3. Tạo ĐK cho việc tạo thành nước tiểu liên tục 
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
II. Cần xây dựng thói quen sống khoa học và bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu tránh các tác nhân có hại
 - Thường xuyên giữ vệ sinh thân thể cũng như hệ bài tiết nước tiểu
- Có một khẩu phần ăn uống hợp lí
- Nên đi tiểu đúng lúc, không nên nhịn tiểu lâu
4. Củng cố: (4 phút)
Một số tác nhân có hại cho hệ bài tiết nước tiểu?
Thử đề ra thói quen hình thành sống khoa học nếu em chưa có.
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (3 phút)
+ Về nhà học bài và làm bài tập 2 SGK
+ Xem tiếp và soạn bài 41 chuẩn bị tiết sau học
IV. Rút kinh nghiệm: 
1 GV: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 HS: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
Châu Thới, ngày tháng năm 2019
	 	Tổ ký duyệt
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .