Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tuần 16 - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày Soạn: 21 / 11 / 2017
Tiết số: 31 Tuần: 16
Bài 30: VỆ SINH TIÊU HÓA - BÀI TẬP
I/ Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
+ Làm các dạng bài tập về vệ sinh tiêu hóa 
+ Kê một sồ bệnh về đường tiêu hóa thường gặp, cách phòng tránh.
2. Kĩ năng: 
Rèn kỹ năng làm bài tập, kỹ năng tư duy độc lập khái quát hoá kiến thức, vận dụng kiến thức thực tế vào làm các bài tập
3. Thái độ: biết bảo vệ hệ tiêu hóa trong ăn uống
II/ Chuẩn bị:
Giáo Viên: Soạn một số câu hỏi bài tập
- Tranh ảnh các bệnh về răng, dạ dày, ruột
- Tranh ảnh về các loại giun sán kí sinh ở ruột
Học sinh: Soạn và xem trước nội dung bài học
III/ Các bước lên lớp
Ổn định lớp: 1 phút.
Kiểm Tra bài cũ: (5 phút)
- Ruột non có đặc điểm gì giúp nó đảm nhiệm vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng ?
- Gan đảm nhiệm những vai trò gì trong quá trình tiêu hóa?
Nội dung bài mới:
HĐ của thầy
HĐ của trò
Nội dumg cơ bản
HĐ 1: Làm bài tập về tác nhân các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hóa (16 phút)
- Có rất nhiều tác nhân có thể gây hại cho hệ tiêu hóa ở mức độ khác nhau:
- Yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin làm bài tập: Tìm những thông tin phù hợp điền vào bảng sau:
- Yêu cầu HS làm bài tập: Thử nhớ lai trong quá trình sống của em từ nhỏ đã bị ảnh hưởng bởi những tác nhân có hại nào và mức độ tác hại tới đâu đối với hệ tiêu hóa, rồi liệt kê vào bảng:
*Nâng cao: Những sinh vật có hại cho hệ tiêu hóa con người?
- Học sinh nghiên cứu làm bài tập
- Đại diện nhóm trả lời; Nhóm khác nhận xét, bổ sung
I. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa 
1. Tìm những thông tin phù hợp điền vào bảng sau:
Tác nhân
Cq bị ảnh hưởng
Mức độ ảnh hưởng
Vi khuẩn
Răng
Hong men răng
Vi khuẩn
Dạ dày, ruột, các tuyến TH
Bị viêm loét
Giun , sán
Ruột, các tuyến TH
Gây tắc ruột, tắc mật
Ăn uống không đúng cách
Cq tiêu hóa, HĐ hấp thụ, HĐ tiêu hóa
Bị viêm, 
Kém hiêu quả
Khẩu phần ăn không hợp lí
Cq tiêu hóa, HĐ hấp thụ, HĐ tiêu hóa
Bị rối loạn và kém hiệu quả
HĐ II: Làm một số bài tập về bảo vệ hệ tiêu hóa: (20 phút) 
* Xoáy sâu: Những bệnh về đường tiêu hóa thường gặp
- Yêu cầu học sinh làm một số bài tập:
BT 1: Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh và làm vệ sinh răng miệng đúng cách?
BT 2: Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho sự tiêu hóa đạt hiệu quả cao?
BT 3: Trong các thói quen khoa học, em đã có thói quen nào và chưa có thói quen nào?
BT 4: Thế nào là bữa ăn hợp lí và có chất lượng? Cần phải làm gì để năng cao bữa ăn gia đình?
* THGDMT: Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa tránh những tác nhân có hại (liên hệ): Ngoài yêu cầu vệ sinh trước khi ăn và ăn chín, uống sôi phải bảo vệ môi trường đất,nước bằng cách sử lí hợp lí thuốc bảo vệ thực vật và phân bón để có được thức ăn sạch à HS hiểu được những điều kiện để đảm bảo chất lương cuộc sống
`
- Học sinh thảo luận làm bài tập: 
- Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác nhận xét, bổ sung, kết luận
Bữa ăn hợp lí: Cung cấp đủ và cân đối thành phần các chất dinh dưỡng.
II. Các biện pháp bảo vệ cho hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đẩm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả. 
1. Ăn uống hợp vệ sinh:
- Ăn thức ăn nấu chín, uống nước đun sôi để nguội.
- Rau sống và trái cây tươi khi ăn cần phải rửa sạch
- Không ăn thức ăn ôi thiu
- Không để ruồi nhặng,  đậu vào thức ăn.
- Vệ sinh răng miệng: Đánh răng sau bữa ăn và trước khi đi ngũ bằng bàn chãi mềm và thuốc có chứa canxi, flo
2. Ăn chậm, nhai kĩ giúp thức ăn được nghiền nhỏ hơnà để thấm nhiều dịch tiêu hóaà nên tiêu hóa được kĩ hơn; Ăn đúng giờ, đúng bữa thì sự tiết dịch tiêu hóa sẽ thuận lợi hơn; Thức ăn hợp khẩu vị cũng như trong bầu không khí vui vẽ sự tiết dịch tiêu hóa tốt hơn; Sau khi ăn cần có thời gian nghĩ ngơi giúp hđ tiêu hóa cũng như hđ co bóp dạ dày được tập trung hơn nên hiệu quả tiêu hóa cao hơn
4.- Bữa ăn hợp lí: Cung cấp đủ và cân đối thành phần các chất dinh dưỡng.
- Để nâng cao chất lượng bữa ăn gia đình: 
+ Xây dựng qui mô gia đình nhỏ, hợp lí, kết hợp với phát triển kinh tế gia đình nâng cao cuộc sống gia đình
+ Làm bữa ăn thêm hấp dẫn, chế biến vệ sinh, thường xuyên thay đổi thức ăn, tinh thần sảng khoái vui vẻ
4. Củng cố: ( phút)
5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập, soạn bài mới ở nhà: (3 phút)
- Về nhà học bài và làm bài tập 3 SGK
- Xem tiếp và soạn bài 31 chuẩn bị tiết sau học
+ Hệ tiêu hóa đóng vai trò gì trong sự trao đổi chất?
+ Hệ hô hấp có vai trò gì?
+ Hệ tuần hoàn thực hiện vai trò nào trong sự trao đổi chất?
+ Hệ bài tiết có vai trò gì trong sự trao đổi chất?
+ Máu và nước mô cung cấp những gì cho tế bào? 
+ Hoạt động sống của tế bào đã tạo ra những sản phẩm nào?
IV. Rút kinh nghiệm: 
1 GV: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
2 HS: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
Ngày Soạn: 21 / 11 / 2017
Tiết số: 32 Tuần: 16
 Chương VI: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
Bài 31 : TRAO ĐỔI CHẤT
I/ Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
Phân biệt trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường ngoài và trao đổi chất với môi trường trong cơ thể. Mối qan hệ giữa hai cấp độ trao đổi chất.
2. Kĩ năng: 
Rèn luyện kĩ năng quan sát kênh hình, liên hệ thực tế
3. Thái độ: bảo vệ cơ thể
II/ Chuẩn bị:
Thầy: Soạn giáo án và tìm các thông tin có liên quan
- Tranh phóng to
 + Hình 31.1. Sơ đồ trao đổi giữa cơ thể với môi trường
+ Hình 31.2 . Sơ đồ mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào
Trò: Soạn và xem trước nội dung bài học
III/ Các bước lên lớp
1. Ổn định lớp: 1 phút.
Kiểm Tra bài cũ: (5 phút)
Nêu các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hóa? Các tác nhân làm ảnh hưỡng như thế nào đến hệ tiêu hóa?
Biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa tránh các tác nhân gây hại?
Nội dung bài mới:
HĐ của thầy
HĐ của trò
Nội dumg cơ bản
HĐ 1: Tìm hiểu ý nghĩa của trao đổi chất và môi trường ngoài (11 phút)
- Yêu cầu học sinh quan sát hình 31 -1đọc thông tin ô ð, trả lời câu hỏi: 
 + Sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài được biểu hiện như thế nào?
+ Hệ tiêu hóa đóng vai trò gì trong sự trao đổi chất?
+ Hệ hô hấp có vai trò gì?
+ Hệ tuần hoàn thực hiện vai trò nào trong sự trao đổi chất?
+ Hệ bài tiết có vai trò gì trong sự trao đổi chất?
* Xoáy sâu:Vai trò của trao đổi chất đối với cơ thể con người 
- Quan sát hình 31 -1đọc thông tin ô ð, trả lời câu hỏi:
+ Môi trường ngoài cung cấp cho cơ thể thức ăn, nước uống, muối khoáng, khí O2. Cơ thể trả lại ra ngoài các chất bã (phân , nước tiểu và khi CO2) 
+ Có vai trò tổng hợp nên những sản phẩm đặc trưng, đồng thời thải các sản phẩm thừa ra ngoài hậu môn.
+ Lấy O2 từ môi trường
ngoài để cung cấp cho các phản ứng sinh hóa trong cơ thể và thải ra ngoài khí CO2
+ Vận chuyển các chất dinh dưỡng và khí O2 đến các tế bào và nhận các sản phẩm thừa từ tế bào vận chuyển đưa về các cơ quan à ra ngoài.
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
I. Trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài: (Cấp độ cơ thể)
 Môi trường ngoài cung cấp thức ăn, nước, muối khoáng và oxi qua hệ tiêu hóa, hô hấp, đồng thời tiếp nhận chất bã, sản phẩm phân hủy và khí CO2 từ cơ thể thải ra.
HĐ II: Tìm hiểu sự trao đổi chất giữa tế bào với môi trường trong. (10 phút) 
- Yêu cầu HS đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
+ Máu và nước mô cung cấp những gì cho tế bào? 
+ Hoạt động sống của tế bào đã tạo ra những sản phẩm nào?
+ Những sản phẩm đó của tế bào đổ vào nước mô, rồi vào máu được đưa tới đâu?
+ Sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong biểu hiện như thế nào?
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
- Đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
+ Cung cấp O2 và các chất dinh dưỡng
+ Sản phẩm: Chất bã, khí CO2
+ Đưa ra môi trường ngoài
+ (SGK/100)
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
II. Trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong: (Cấp độ tế bào)
- Các chất dinh dưỡng và oxi tiếp nhận từ máu và nước mô được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống.
- Sản phẩm phân hủy được thải vào môi trường trong, đưa tới cơ quan bài tiết, còn khí CO2 đưa tới phổi thải ra ngoài.
HĐ III: Xác định mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào (11 phút) 
- Yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát H31 – 2 thực hiện ▼
+ Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể thực hiện như thế nào và mang lại hiệu quả gì?
+ Trao đổi chất ở cấp độ tế bào được thực hiện như thế nào?
+ Nếu TĐC ở một cấp độ (tế bào hay cơ thể) ngừng thì sẽ xảy ra hậu quả gì?
+ Mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào?
* THGDMT: Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa tránh những tác nhân có hại (liên hệ): Ngoài yêu cầu vệ sinh trước khi ăn và ăn chín, uống sôi phải bảo vệ môi trường đất,nước bằng cách sử lí hợp lí thuốc bảo vệ thực vật và phân bón để có được thức ăn sạch à HS hiểu được những điều kiện để đảm bảo chất lương cuộc sống
- HS đọc thông tin và quan sát H31 – 2 thực hiện ▼
+ Trao đổi chất giữa môi trường ngoài với hệ cơ quan: Tiêu hóa, hô hấp, bài tiết để cung cấp chất dinh dưỡng và oxi cho cơ thể và thải các sản phẩm thừa ra ngoài.
+ Là sự TĐC giữa tế bào với môi trường trong. Máu cung cấp cho tế bào chất dinh dưỡng và oxi. Tế bào thải ra máu khí CO2 và sản phẩm bài tiết
- (nội dung bài học)
III. Mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào: 
- Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể cung cấp chất dinh dưỡng và oxi cho tế bào và nhận từ tế bào các sản phẩm bài tiết, khí CO2 để thải ra môi trường ngoài. 
- TĐC ở tế bào bào tạo ra năng lượng cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể thực hiện TĐC. 
Þ TĐC ở 2 cấp độ là gắn bó mật thiết không tách rời.
4. Củng cố: (4 phút)
- Ở cấp độ cơ thể và tế bào, sự TĐC diễn ra như thế nào?
- Hệ tuần hoàn đóng vai trò gì trong quá trình trao đổi chất ở tế bào?
5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập, soạn bài mới ở nhà: (3 phút)
- Về nhà học bài, trả lời câu hỏi 3 SGK
- Xem tiếp và soạn bài 32 tiết sau học
+ Sự chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào gồm những quá trình nào?
+ Phân biệt trao đổi chất ở tế bào với sự chuyển hóa vật chất và năng lượng?
+ Năng lượng được giải phóng ở tế bào được sử dụng vào những hoạt động nào?
+ Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng không? Vì sao?
+ Chuyển hóa cơ bản là gì? Ý nghĩa của nó?
IV. Rút kinh nghiệm: 
1 GV: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
2 HS: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
	Châu Thới, ngày tháng 11 năm 2017
 Ký duyệt 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .