Giáo án Sinh học Khối 8 - Tuần 24 - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Soạn ngày: 22/01/2018
Tuần: 24 - Tiết: 47 
Chương IX: THẦN KINH VÀ CÁC GIÁC QUAN 
Bài 43: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
	- Nêu rõ các bộ phận của hệ thần kinh.
 - Khái quát chức năng của hệ thần kinh.
2. Kỹ năng: Phát triển kĩ năng quan sát, phân tích kênh hình, vẽ hình. 
3. Thái độ: Yêu thích môn học.
II. Chuẩn bị: 
- Thầy: Tranh vẽ phóng to hình 43-1 và 43-2. 
- Trò: Xem bài trước ở nhà.
III. Các bước lên lớp:
	1. Ổn định lớp: 1’
2. Kiểm tra bài cũ:	 6'
- Tại sao phải bảo vệ da? Nêu nguyên nhân, cách phòng chống các bệnh ngoài da? (Da bẩn: Môi trường cho vi khuẩn phát triển, làm hạn chế hoạt động của tuyến mồ hôi. Da bị xây xát dể bị viêm nhiễm => Cần giữ da sạch và tránh bị xây xát để bảo vệ da.* Các bệnh ngoài da: nguyên nhân, phòng bệnh...) 
- Cần rèn luyện da như thế nào để có làn da khỏe mạnh? Tắm nắng trong thời gian bao lâu 
3. Nội dung bài mới: 
Mở bài: Hệ thần kinh giúp tiếp nhận các kích thích và phản ứng lại các kích thích bằng cách điều hòa, phối hợp các cơ quan giúp cơ thể thích nghi với môi trường. Hệ thần kinh có cấu tạo như thế nào? 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cơ bản 
Hoạt động 1: Nhắc lại cấu tạo và chức năng của nơron. (12')
- Treo tranh phóng to, yêu cầu học sinh dựa vào tranh vẽ hình 43-1 và kiến thức đã học ở bài 6 chương I thảo luận nhóm trả lời câu hỏi sau:
+ Nơ ron là gì? Mô tả cấu tạo của một nơ ron?
+ Chức năng của nơ ron?
- Yêu cầu học sinh đại diện phát biểu, bổ sung . 
- Bổ sung về cấu tạo chức năng trên tranh vẽ. 
*NC: Hãy giải thích chức năng của cúc xináp.
- Cá nhân đọc thông tin, qs tranh, t.luận nhóm . 
+ Nơ ron là một tế bào thần kinh, gồm: Thân hình sao (có sợi nhánh), sợi trục, nhân, tận cùng là cúc xinát
+ Chức năng: Tiếp nhận kích thích, xử lí thông tin, điều hòa và phối hợp hoạt động giữa các cơ quan
- Đại diện phát biểu, bổ sung, 
- Nghe giáo viên bổ sung, chỉnh nội dung. 
- Xináp là nơi chuyển giao các xung TK từ nơron này sang nơron khác hoặc sang cơ quan trả lời nhờ một chất môi giới hóa học. Xinap chỉ cho xung đi theo một chiều nhất định.
I. Nơron – đơn vị cấu trúc của hệ thần kinh:
- Cấu tạo: 1 nơron gồm: 
 + Thân và các sợi nhánh à tạo chất xám trong trung ương thần kinh
 + Sợi trụcà thành phần tạo nên chất trắng và các dây thần kinh.
Vì vậy nơron là đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh.
- Chức năng: là cảm ứng và dẫn truyền xung thần kinh. 
Hoạt động 2: Tìm hiểu về các bộ phận của hệ thần kinh (20')
- Treo tranh phóng to hình 43-2, hướng dẫn học sinh: Có nhiều cách phân chia
- Yêu cầu học sinh hoàn thành bài tập mục Ñ trong 3’. 
- Yêu cầu học sinh đại diện phát biểu, bổ sung. 
- Thông báo đáp án đúng.
+ Hệ thần kinh gồm có mấy bộ phận? 
+ Mỗi bộ phận gồm có những phần nào?
- Các em hãy đọc thông tin SGK trả lời câu hỏi sau:
+ hệ thần kinh được chia thành mấy chức năng cơ bản và tên gọi là gì? 
- Nhận xét, bổ sung, kết luận
- Quan sát tranh theo hướng dẫn, 
- Thảo luận nhóm – thực hiện q 
+ não, tủy sống
+ bó sợi cảm giác, bó sợi vận động
- Đại diện phát biểu, bổ sung. 
- Nghe giáo viên thuyết trình hoàn chỉnh néi dung.
- Có 2 bộ phận là trung ương và ngoại biên.
- Dọc thông tin- trả lời:
+ Có 2 hệ cơ bản: Hệ thần kinh vận động (cơ xương) và hệ thần kinh sinh dưỡng.
- Nhận xét, kết luận
II. Các bộ phận của hệ thần kinh: 
1) Cấu tạo: 
Gồm 2 bộ phận:
- Bộ phận trung ương: có não và tủy sống. 
- Bộ phận ngoại biên: các dây thần kinh (bó sợi cảm giác và bó sợi vận động) và các hạch thần kinh. 
2) Chức năng: 
Gồm 2 chức năng:
- Hệ thần kinh vận động (cơ xương): Điều khiển hoạt động cơ vân, cơ xương=> Là hoạt động có ý thức.
- Hệ thần kinh sinh dưỡng: Điều hòa hoạt động các cơ quan sinh dưỡng (nội tạng) và cơ quan sinh sản=> Là hoạt động không có ý thức. 
4. Củng cố: (3 phút)
- Yêu cầu 1 HS chỉ lên tranh vẽ xác định cấu tạo hệ thần kinh ? 
- Hướng dẫn học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. 
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (3 phút)
- Học bài theo câu hỏi cuối bài trong SGK.
- Đọc mục “Em có biết”
- Tìm hiểu trước nội dung bài 44:
+ Xem lại bài 6 (SGK) 
+ Các bước tiến hành thí nghiệm.
IV. Rút kinh nghiệm: 
GV: 
HS: .
Soạn ngày: 22/01/2018
Tuần: 24 - Tiết: 48
BÀI 44. THỰC HÀNH: 
TÌM HIỂU CHỨC NĂNG (LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO) CỦA TUỶ SỐNG
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: 
- Biết: Tiến hành thí nghiệm theo qui định
- Hiểu: Từ kết quả quan sát: 
- Nêu được chức năng của tủy sống ® thành phần cấu tạo của tủy sống. 
- Đối chiếu với cấu tạo của tủy sống (qua hình vẽ) để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo với chức năng. 
 - Vận dụng Từ thí nghiệm ở ếch về c.tạo và ch.năng tủy sống, hs biết liên hệ trên người. 
2. Kỹ năng: Rèn luyện kĩ năng: quan sát, phân tích, thao tác thí nghiệm. 
3. Thái độ: Giáo dục ý thức kỉ luật, vệ sinh. 
II. Chuẩn bị: 
1. Thầy: Máy vi tính, đầu chiếu.
2. Trò: Tìm hiểu trước nội dung bài học. 
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: 5 phút
	Hệ thần kinh có những bộ phận nào?
3. Nội dung bài mới:	 
 Mở bài: Tủy sống thuộc bộ phận thần kinh trung ương, tủy sống có những chức năng gì ? giữa cấu tạo và chức năng có mối quan hệ như thế nào? 
Hoạt động của GV
H.đ của HS
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1: Tìm hiểu chức năng của tủy sống (21')
H.d. hs cách hủy não ếch bằng kim nhọn. 
Treo bảng phụ ghi n.dung Bảng 44.
 Bước 1: H.dẫn hs quan sát thí nghiệm 1, 2, 3. 
- Lưu ý học sinh phải rửa sạch chân ếch sau mỗi thí nghiệm và lau sạch bằng bông gòn. Chờ 3’ mới kích thích tiếp. 
- Cho học sinh thảo luận nhóm: 
+ Xác định chức năng của tủy sống? 
(Qua kiến thức đã biết ở bài 6 Phản xạ) 
- Ghi nhanh kết quả lên góc bảng. 
Bước 2: G.viên cho HS quan sát thí nghiệm 4, 5. 
- Cắt dọc da lưng, ngang tủy (giữa đôi dây thần kinh da lưng 1, 2). 
- Kích thích lên chi sau, chi trước. 
+ Thí nghiệm nhằm mục đích gì ? 
Bước 3: Quan sát thí nghiệm 6, 7. Tiến hành khi hủy tủy phần trên vết cắt. 
- Khích thích lên chi sau rồi chi trước. 
+ Qua thí nghiệm rút ra được điều gì ? 
- Quan sát, thực hiện thao tác theo hướng dẫn của giáo viên: cách hủy não ếch, cách kích thích các chi theo những nồng độ axit khác nhau, ghi lại kết quả. 
- Rửa sạch chân  
- Các nhóm nêu kết quả dự đoán. Ghi kết quả dự đoán vào bài tường trình. 
- Tủy sống có các căn cứ thần kinh điều khiển hoạt động của các chi.
- Các căn cứ thần kinh liên hệ nhau nhờ các đường dẫn truyền ở tủy sống. 
- Tủy sống có các căn cứ thần kinh điều khiển phản xạ. 
I) Chức năng của tủy sống: (dự đoán) 
 Tuỷ sống có nhiều căn cứ thần kinh điều khiển sự vận động của các chi.
Hoạt động 2: Học sinh tìm hiểu cấu tạo của tủy sống(12')
- Treo tranh phóng to hình 44-1, 2, hướng dẫn học sinh quan sát. 
+ Vị trí của tuỷ sống như thế nào?
+ Hình dạng của tuỷ sống như thế nào?
+ Cấu tạo tuỷ sống như thế nào?
- Quan sát tranh theo hướng dẫn, nhận biết các thành phần của tủy sống. 
- Vị trí: Tủy sống được bảo vệ nằm trong cột sống từ đốt sống cổ I đến đốt thắt lưng II. 
- Hình dạng: 
 + Hình trụ, dài 50 cm 
 + Có 2 chổ phình to là phình cổ và phình thắt lưng . 
II. Cấu tạo của tủy sống: 
 Tuỷ sống gồm có chất xám ở giữa bao quang bởi chất trắng được bao bọc bởi 3 lớp màng là (màng nuôi à màng nhện à màng cứng ngoài cùng.
Tủy sống 
Đặc điểm 
Cấu tạo ngoài 
- Vị trí: Tủy sống được bảo vệ nằm trong cột sống từ đốt sống cổ I đến đốt thắt lưng II. 
- Hình dạng: 
 + Hình trụ, dài 50 cm 
 + Có 2 chổ phình to là phình cổ và phình thắt lưng . 
- Màng tủy: có 3 lớp: màng cứng, màng nhện và màng nuôi. 
Cấu tạo trong
- Chất xám: nằm trong, có hình cánh bướm, là căn cứ của các PXCĐK. 
- Chất trắng: nằm ngoài bao quanh chất xám là các đường dẫn truyền nối các căn cứ tủy sống với nhau và với não bộ. 
Hướng dẫn học sinh liên hệ giữa cấu tạo với chức năng của tủy sống (qua các thí nghiệm).
Bước thí nghiệm
Điều kiện thí nghiệm 
Thí nghiệm 
Cường độ và vị trí kích thích 
Kết quả quan sát
I 
(Học sinh tiến hành theo nhóm)
Ếch đã hủy não để nguyên tủy 
1 
Kích thích nhẹ chi sau bên phải bằng dd HCl 0,3% 
Chi sau bên phải co. 
2
Kích thích chi đó mạnh hơn bằng dd HCl 1% 
Cả 2 chi sau đều co. 
3
Kích thích rất mạnh chi đó bằng d.dịch HCl 3% 
Cả 4 chi đều co
II
(Giáo viên biểu diễn)
Cắt ngang tủy (giữa 2 đôi dây t/k da lưng 1 và 2) 
4
Kích thích rất mạnh chi sau bằng d.dịch HCl 3% 
Hai chi sau co, chi trước k. co 
5
Kích thích rất mạnh chi trước bằng dd HCl 3% 
Hai c/t co, chi sau k.co. 
III
(Gv biểu diễn)
Hủy tủy ở trên vết cắt 
6
Kích thích rất mạnh chi trước bằng d.dịch HCl 3% 
Chi trước không co. 
7
Kích thích rất mạnh chi sau bằng d.dịch HCl 3% 
Hai chi sau co.
4. Củng cố: 3 phút
- Nhận xét tinh thần làm việc của học sinh 
- Rút kinh nghiệm chung. 
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: 3 phút
	- Học bài: Cấu tạo và chức năng của tủy sống.
- Tìm hiểu trước nội dung bài 38:
+ Cấu tạo của dây thần kinh tủy.
+ Chức năng của dây thần kinh tủy. 
IV. Rút kinh nghiệm: 
GV: 
HS: .
Châu Thới, ngày 27 tháng 01 năm 2018
DUYỆT TUẦN 24: