Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tuần 9 - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 02/10/2017
Tiết: 33
Tuần: 9
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ (Tiết 1)
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức:
- Khái niệm ngôi kể trong văn tự sự. 
- Sự khác nhau giữa ngôi kể thứ ba và ngôi kể thứ nhất. 
- Đặc điểm riêng của mỗi ngôi kể.
2. Kỹ năng:
- Lựa chọn và thay đổi ngôi kể thích hợp trong văn bản tự sự.
- Vận dụng ngôi kể vào đọc - hiểu vb tự sự.
3. Thái độ: HS có ý thức trong việc vận dụng ngôi kể.
II. Chuẩn bị:
1.Thầy: CKTKN, SGK + GA.
2.Trò: Soạn bài mới
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp (1p)
2. Kiểm tra bài cũ (5p):
 Nêu ý nghĩa của đoạn truyện đó.
3. Nội dung bài mới (33p):
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1(33p): Tìm hiểu ngôi kể và vai trò của ngôi kể.
- Khi kể chuyện, người kể phải sử dụng ngôi kể. Vậy ngôi kể là gì?
- Có những ngôi kể nào?
- Dấu hiệu nào để nhận biết những ngôi kể đó?
- Gọi hs đọc 2 đoạn văn SGK/88
- Đoạn 1 được kể ngôi nào?
- Dựa vào dấu hiệu nào để nhận ra điều đó?
- Đoạn 2 được kể theo ngôi nào? 
-Làm sao nhận ra điều đó?
- Người xưng tôi trong đoạn 2 là nhân vật Dế Mèn hay tác giả Tô Hoài?
- Tôi trong tác phẩm có nhất thiết phải là tác giả không? 
- Giữa 2 ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể kể tự do, không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ được kể những gì mình đã biết và đã trải qua?
- Vậy khi kể theo ngôi thứ 3, người kể có thể kể ntn?
- Khi kể theo ngôi thứ nhất tự xưng tôi, người kể có thể kể ntn?
- Em hãy thử đổi ngôi kể trong đoạn 2 thành ngôi kể thứ 3, thay tôi bằng Dế Mèn, em sẽ có đoạn văn ntn?
- Em có thể đổi ngôi thứ ba trong đoạn văn 1 thành ngôi kể thứ nhất xưng tôi được không? Vì sao?
- Liên hệ: Ở tiết Luyện nói tuần trước, em sử dụng ngôi kể nào? Ngôi kể ấy có đặc điểm gì? 
- Còn trong bài viết số 1, em sử dụng ngôi kể nào? Vì sao em biết? 
GV lưu ý HS cần linh hoạt trong việc sd ngôi kể khi là văn tự sự.
Ghi nhớ SGK/89
- Học sinh trả lời.
- Ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba.
- Khi kể xưng tôi thì đó là ngôi thứ nhất. Khi kể giấu mình , gọi sự vật bằng tên của chúng, kể như người ta kể, thì gọi là kể như ngôi thứ ba.
- Học sinh đọc.
- Đoạn 1 kể theo ngôi thứ ba. 
- Vì người kể tự giấu mình đi, gọi sv bằng tên của chúng.
- Đoạn 2 kể theo ngôi thứ nhất. 
- Vì người kể xưng tôi.
- Dế Mèn
- Không
- Ngôi kể thứ ba có thể tự do không bị hạn chế. Còn lại là ngôi kể thứ nhất.
- Tự do, không bị hạn chế
- Kể những gì mình đã biết và đã trải qua, trực tiếp bộc lộ cảm xúc. 
- Đoạn văn không thay đổi nhiều, chỉ làm cho người kể dấu mặt đi.
- Rất khó, vì khó tìm một người có mặt ở nhiều nơi.
- Liên hệ bài học
- Đọc ghi nhớ
I. Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
* Ngôi kể: là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.
* Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
Đoạn 1-Ngôi 1
Đoạn 2-Ngôi 3
- Kể theo ngôi thứ ba.
- Người kể giấu mình.
- Kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
- Kể theo ngôi thứ nhất.
- Người kể xưng tôi, không nhất thiết là tác giả.
- Kể những gì mình biết, trải qua, trực tiếp bộc lộ ý nghĩ, cảm xúc.
* Ghi nhớ (SGK/89)
4. Củng cố (3p):
 - Ngôi kể là gì? Có những dấu hiệu nào để nhận ra ngôi kể?
 - Mỗi ngôi kể có những tác dụng gì?
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3p):
 - Tập kể chuyện bằng ngôi kể thú nhất.
 - Học bài.
 - Soạn bài: Phần II. Luyện tập
IV. Rút kinh nghiệm:
- Thầy:
- Trò:.
Ngày soạn: 02/10/2017
Tiết: 34
Tuần: 9
NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ (Tiết 2)
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức:
- Khái niệm ngôi kể trong văn tự sự. 
- Sự khác nhau giữa ngôi kể thứ ba và ngôi kể thứ nhất. 
- Đặc điểm riêng của mỗi ngôi kể.
2. Kỹ năng:
- Lựa chọn và thay đổi ngôi kể thích hợp trong văn bản tự sự.
- Vận dụng ngôi kể vào đọc - hiểu vb tự sự.
3. Thái độ: HS có ý thức trong việc vận dụng ngôi kể.
II. Chuẩn bị:
1.Thầy: CKTKN, SGK + GA.
2.Trò: Soạn bài mới
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp (1p)
2. Kiểm tra bài cũ (5p):
 - Ngôi kể là gì? Có những dấu hiệu nào để nhận ra ngôi kể?
 - Mỗi ngôi kể có những tác dụng gì?
3. Nội dung bài mới (33p):
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1(33p): Luyện tập
Cho hs đọc đoạn văn và trao đổi, thực hiện yêu cầu chuyển ngôi kể thứ ba.
- HD hs đọc đoạn văn và trao đổi, thực hiện yêu cầu chuyển ngôi kể thứ nhất.
- GV hd hs trả lời nhanh bài 3
- Cho hs thảo luận để nêu vai trò của ngôi kể thứ ba.
- Khi viết thư cho người thân thì dùng ngôi thứ mấy?
- Dùng ngôi thứ nhất kể cảm xúc của em khi nhận được quà
- 1 HS đọc
- Người kể có thể kể tự do những gì diễn ra với nhân vật tuy có sắc thái khách quan( cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng nhà dế) nưng thiếu tính thuyết phục cho người đọc (vì loài dế mới đào hang sâu sang hai ngả)
- HS đọc à chuyển thành ngôi I rồi ghi vào vở 
- Xác định ngôi kể thứ ba. Người kể có thể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật Mã Lương.
- Nêu tác dụng của ngôi kể thứ ba 
- Xác định ngôi kể khi viết thư
- Làm bài tập 6
II. Luyện tập:
 Bài1: Thay tôi bằng Dế Mènà sắc thái khách quan.
Bài 2: Thay tôi bằng từ Thanh, chàng tô đậm thêm sắc thái tình cảm.
Bài 3: Truyện Cây bút thần được kể theo ngôi thứ 3.
Bài 4: Vì người kể có thể kể linh hoạt hơn, tự do hơn, kể theo những gì diễn ra với nhân vật.
Bài 5: viết thư dùng ngôi kể thứ 1
 Bài 6: Dùng ngôi thứ nhất kể cảm xúc của em khi nhận được quà.
4. Củng cố (3p):
 Mỗi ngôi kể có những tác dụng gì?
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3p):
- Tập kể chuyện bằng ngôi thứ nhất.
- Tập chuyển ngôi kể cho một số đoạn văn tự sự.
- Soạn bài: Ông lão đánh cá và con cá vàng
IV. Rút kinh nghiệm:
- Thầy:.
- Trò:
Ngày soạn: 02/10/2017
Tiết: 35
Tuần: 9
BÀI 9:
Văn bản: ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
( Hướng dẫn đọc thêm) (Truyện cổ tích của A. Pu-skin)
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức
- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện cổ tích thần kì.
- Sự lặp lại tăng tiến của các tình tiết, sự đối lập của các nhân vật, sự xuât hiện của các yếu tố tưởng tượng, hoang đường.
2. Kỹ năng
 - Đọc – hiểu vb truyện cổ tích thần kì.
 - Phân tích các sự kiện trong truyện.
 - Kể lại được câu chuyện.
 - GDKNS: Tự nhận thức về giá trị của lòng nhân ái, sự công bằng trong cuộc sống. Trìn bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về ý nghĩa của các tình tiết trong tác phẩm.
3. Thái độ: 
 Giáo dục cho hs ý thức biết tôn trọng, nhớ ơn người khác, sống không tham lam, ích kỉ.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: 
1.Thầy: CKTKN, Soạn giáo án, tranh minh hoạ
2.Trò: Soạn bài, kể chuyện
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp (1p):
2. Kiểm tra bài cũ (5p):
 Em hãy kể tóm tắt lại truyện Cây bút thần
3. Nội dung bài mới (33p): 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1(15p): Đọc – tìm hiểu chung
- GV phân vai các nhân vật trong truyện cho hs đọc lần 1à nhận xét phần đọc của mỗi em.
- Lần 2 tiếp tục phân vai cho một nhóm hs khác đọc à cho các em nhận xét phần đọc của bạn.
- HD hs tìm hiểu chú thích
- 4 học sinh đọc theo vai nhân vật à nghe nhận xét
- Tiếp tục đọc lần 2à nghe nhận xét
- Tìm hiểu chú thích
I. Đọc - tìm hiểu chung
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung (SGK)
Hoạt động 2 (18p): Đọc - hiểu văn bản
- Bắt được cá vàng ông lão đã làm gì? Em có nhận xét gì về hành động của ông lão?
- Trong truyện, mấy lần ông lão ra biển gọi cá vàng giúp đỡ? Cá vàng đã giúp đỡ ông lão mấy lần? 
- Điều đó thể hiện lối sống gì của cá? 
- Cho hs Thảo luận nhóm: 
+ Nhóm 1,2: Mụ vợ đã mấy lần yêu cầu ông lão ra biển đòi cá vàng trả ơn? Mụ đòi những gì? 
- Đến khi nào thì yêu cầu của mụ không được đáp ứng? Vì sao?
- Qua đó em thấy mụ vợ là con người ntn?
+ Nhóm 3,4: Sau mỗi lần đòi hỏi của mụ vợ thì cảnh biển thay đổi ntn?
- Mỗi sự thay đổi ấy nói lên điều gì? 
- Cá vàng trừng trị mụ vợ vì tội tham lam hay tội bội bạc?
- GDKNS: Qua sự việc này, em rút ra điều gì cho bản thân trong cách sống?
- Em có nhận xét gì về việc sặp xếp các sự việc và sự thay đổi yêu cầu của mụ vợ cũng như sác thái của biển cả?
- Ông lão càng nhân hậu thì mụ vợ càng quá đáng. Tính cách họ ntn với nhau?
- Truyện đã sử dụng yếu tố hoang đường ntn?
- Truyện có ý nghĩa gì?
- Học sinh suy ngẫm, trả lời.
- ông lão ra biển gọi cá vàng 5 lần:
+ Cá vàng đã giúp ông 4 lần.
- sống có tình nghĩa trước sau, biết ơn đối với người nhân hậu.
- Học sinh Thảo luận nhóm
- N1,2: 5 lần đòi hỏi
+ L1: đòi cái máng lợn.
+L2: dòi tòa nhà đẹp.
+L3: đòi làm nhất phẩm phu nhân.
+L4: đòi làm nữ hoàng.
L5: đòi làm long vương, bắt cá vàng hầu hạ.
- lần 5 không những không được đáp ứng mà còn bị trừng trị : trở về c/s nghèo túng xưa.
- Lòng tham lam tăng dần.
- N3,4: 
+ L1: biển gợn sống êm ả.
+L2: biển xanh đã nổi sóng.
+L3: biển xanh nổi sóng dữ dội.
+L4: biển nổi sóng mù mịt.
- Biển xanh từ đồng tìnhà phản đối dữ dội, gay gắt, cuối cùng là trừng phạt trước sự tham lam, bội bạc của mụ vợ ông lão.
- Vì cả hai tội nhưng bội bạc là tội lớn hơn
- Tự liên hệ.
- biện pháp lặp lại có chủ ý làm cho tình huống tăng dần.
- mụ mắng, quát to hơn, mắng như tát nước vào mặt, đâm ra giận dữ, nổi cơn thịnh nộ khi muốn làm Long vương.
- Tìm chi tiết
- Nêu ý nghĩa
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Tấm lòng nhân hậu của ông lão.
- Ông lão thả cá vàng, không đòi hỏi gì.
- Cá vàng trả ơn ông lão 4 lần
à sống tình nghĩa có trước có sau, biết nhớ ơn.
2. Bài học về lòng tham:
Lòng tham lam của mụ vợ tăng dần qua các lần yêu cầu" Sự trừng phạt đích đáng kẻ tham lam, bội bạc.
3. Nghệ thuật:
- Lặp lại tăng tiến tình huống truyện.
- Đối lập giữa các nhân vật.
- Yếu tố tưởng tượng, hoang đường.
4. Ý nghĩa:
Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu đồng thời phê phán những kẻ tham lam bội bạc.
4. Củng cố (3p) :
 Truyện thể hiện ý nghĩa gì?
5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3p):
 - Đọc kĩ truyện, tập kể diễn cảm câu truyện bằng ngôi thứ nhất theo đúng trình tự các sự việc.
 - Viết đoạn văn trình bày cảm nhận về một chi tiết đặc sắc của truyện.
 - Học bài, chuẩn bị bài: Ếch ngồi đáy giếng 	
IV. Rút kinh nghiệm:
- Thầy :.
- Trò :
Ngày soạn: 02/10/2017
Tiết: 36
Tuần: 9
THỨ TỰ KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức 
 - Hai cách kể - hai thứ tự kể: Kể ngược, kể xuôi 
 - Điều kiện cần có khi kể ngược.
2. Kỹ năng
 - Chọn thứ tự kể phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu biểu hiện nội dung.
 - Vận dụng 2 cách kể vào bài viết của mình.
3. Thái độ:
 Nghiêm túc khi thực hiện hai cách kể. 
II. Chuẩn bị :
1.Thầy: CKTKN, Soạn giáo án, SGK
2.Trò: soạn bài mới, SGK. 
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp (1p)
2. Kiểm tra bài cũ (5p) :
- Có những ngôi kể nào? Mỗi ngôi kể có đặc điểm gì? 
3. Nội dung bài mới (33p) :
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1 (18p): Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự
- Em hãy tóm tắt các sự việc chính trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng?
- Các sự việc được kể theo thứ tự nào?
- Cách kể theo thứ tự ấy làm nổi bật điều gì?
(Nếu không theo thứ tự ấy có làm nổi bật được ý nghĩa của truyện không?)
- Thứ tự thực tế của các sự việc trong bài văn đã diễn tả ntn?
+ Bài văn đã kể lại theo thứ tự nào? Đó gọi là thứ tự gì?
+ Kể theo thứ tự này nhằm nhấn mạnh điều gì và phải có điều kiện nào?
- Khi kể truyện Thánh Gióng, ta có thể kể theo thứ tự nào?
- GV lưu ý : trong kể ngược yếu tố hồi tường đóng vai trò quan trọng. Thứ tự kể xuôi, kể ngược phải phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu biểu hiện nội dung.
- Gọi hs đọc Ghi nhớ 
- ông lão đánh cá nghèo tốt bụng bắt được con cá vàng. Cá vàng xin tha và hứa trả ơn.
- năm lần ông lão ra biển và kết quả.
- theo thứ tự tự nhiên, theo trình tự trước sau, việc xảy ra trước kể trước, việc xảy ra sau kể sau.
- đẩy sự đối lập giũa 2 nv cuối cùng dẫn đến kết thúc 
có ý nghĩa.
 Sự tăng tiến của lòng tham lam, bội bạc
- Ngỗ mồ côi cha mẹ, bỏ học, lêu lổng.
+ đốt lửa lừa mọi người đến, làm họ mất lòng tin.
+ Bị chó dại cắn thật, kêu nhưng không ai đến cứu.
+ Ngỗ được trạm y tế băng bó bắp chân, êm thuốc ngừa bệnh.
- theo thứ tự đảo ngược bắt đầu từ hậu quả xấu rồi ngược lên kể nguyên nhân.
- Làm nổi bật ý nghĩa của bài học; tuy vậy cần có điều kiện là hồi tưởng.
- Có thể kể theo cả thứ tự ngược và xuôi. 
- Học sinh đọc Ghi nhớ 
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự:
1. VD 1 SGK/97: Các sự việc chính trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng.
" Thứ tự tự nhiên (kể xuôi thể hiện ý nghĩa truyện.
2. VD 2 SGK/98
Văn bản 
" Kể ngược
a Nhằm làm nổi bật ý nghĩa bài học.
* Ghi nhớ (SGK/98)
Hoạt động 2 (15p): Luyện tập
- Học sinh đọc bài văn SGK/97,98
- Câu chuyện được kể theo thứ tự nào?
- Truyện kể theo ngôi nào?
- Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò gì trong câu chuyện?
- Học sinh đọc yêu cầu và làm bài 2, dựa vào gợi ý.
- Giáo viên sửa, nhận xét
- Đọc bài
- Học sinh trả lời 
- Học sinh trao đổi theo nhóm bàn, trả lời: 
+ Kể theo ngôi thứ nhất
+ Tạo cơ sở cho việc kể ngược 
- Lập dàn bài
- Nghe
II. Luyện tập:
Bài 1
- Truyện kể ngược, theo dòng hồi tưởng.
- Kể theo ngôi thứ nhất.
- Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò cơ sở cho việc kể ngược (tình cảm nhân vật, gây bất ngờ).
Bài 2: Lập dàn bài
4. Củng cố (3p):
 - Khi kể chuyện, người kể có thể kể theo những thứ tự nào?
- Muốn kể ngược, phải có điều kiện gì?
5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3p):
 - Tập kể xuôi, kể ngược một truyện dân gian.
 - chuẩn bị cho bài viết số 2 bằng cách lập 2 dàn ý cho một đề văn theo hai ngôi kể.
 - Học bài
 - Làm dàn bài theo đề 1,2 SGK/99
- Chuẩn bị viết bài TLV số 2 (Đề 1,2) 
IV. Rút kinh nghiệm:
- Thầy:.
- Trò:..
 Kí duyệt tuần 9, ngày 
Tổ phó
Trịnh Mỹ Hằng