Đề cương ôn tập học kì II môn Ngữ văn Lớp 6 - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Hưng Thành

ĐỀ CƯƠNG TỰ ÔN TẬP NGỮ VĂN 6 HK II 2019 – 2020 
A/ VĂN : 
I. Truyện và kí :
1. Hệ thống hóa những truyện và kí đã học :
STT
Tên tác phẩm ( hoặc đoạn trích)
Tác giả
Thể loại
 Tóm tắt nội dung ( đại ý)
1
Bài học đường đời đầu tiên( trích Dế Mèn phiêu lưu kí)
Tô Hoài
Truyện đồng thoại
Dế Mèn tự tả chân dung, trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt và ân hận.
2
Sông nước Cà Mau ( trích Đất rừng phương Nam)
Đoàn Giỏi
Truyện dài
Bức tranh thiên nhiên rộng lớn, hoang dã và cuộc sống ở vùng sông nước Cà Mau độc đáo.
3
Bức tranh của em gái tôi
Tạ Duy Anh
Truyện ngắn
Tình cảm hồn nhiên,trong sáng và lòng nhân hậu của em gái Kiều Phương đã giúp người anh nhận ra phần hạn chế của chính mình.
4
Vượt thác ( trích Quê nội)
Võ Quảng
Truyện dài
Cảnh vượt thác của con thuyền do dượng Hương Thư chỉ huy trên sông Thu Bồn.
5
Buổi học cuối cùng
An -phông-xơ Đô-đê.
Truyện ngắn
Buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở vùng An –dát bị quân Phổ chiếm đóng và hình ảnh của thầy Ha-men qua cái nhìn và tâm trạng của chú bé Phrăng.
2. Những yếu tố có chung ở truyện và kí :
STT
Tên tác phẩm ( hoặc đoạn trích)
 Cốt truyện
 Nhân vật
 Nhân vật kể chuyện
1
Bài học đường đời đầu tiên
( trích Dế Mèn phiêu lưu kí)
Kể theo trình tự thời gian
Có nhân vật chính và nhân vật phụ ( Dế Mèn, Dế Choắt, chị Cốc...)
Mèn- ngôi kể thứ nhất.
2
Sông nước Cà Mau ( trích Đất rừng phương Nam)
Cảnh miêu tả theo sự di chuyển của không gian
Ông Hai, thằng Cò, thằng An...
Nhân vật thằng An- ngôi kể thứ nhất.
3
Bức tranh của em gái tôi
Theo trình tự thời gian
Anh trai, em gái Kiều Phương, chú Tiến Lê, bố mẹ Kiều Phương...
Người anh trai- ngôi kể thứ nhất.
4
Vượt thác ( trích Quê nội)
Cảnh miêu tả theo sự di chuyển của không gian
Dượng Hương Thư và các bạn chèo thuyền
Hai chú bé Cục và Cù Lao- ngôi kể thứ nhất, xưng chúng tôi
B/ TIẾNG VIỆT :
I. Các từ loại đã học :
1. Học kì I : Danh từ, động từ, tính từ, số từ, lượng từ, chỉ từ.
2. Học kì II : Phó từ .
 Phó từ là gì
 Các loại phó từ
 Phó từ đứng trước động từ, tính từ
Phó từ đứng sau động từ, tính từ
Phó từ là những từ chuyên đi kèm động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ.
Ví dụ : Dũng đang học bài .
Có tác dụng bổ sung một số ý nghĩa về thời gian( đã, đang, sẽ...), về mức độ( rất, hơi, quá...), sự tiếp diễn tương tự( cũng, vẫn, cứ, còn...), sự phủ định( không, chưa, chẳng), sự cầu khiến( hãy, chớ, đừng) cho động từ, tính từ trung tâm.
Có tác dụng bổ sung một số ý nghĩa về mức độ ( quá, lắm...), về khả năng( được...), về khả năng ( ra, vào, đi...)
II. Các biện pháp tu từ trong câu :
So sánh
Nhân hóa
Khái niệm
Là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật... bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người, làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật trở nên gần gũi với con người, biểu thị những suy nghĩ tình cảm của con người.
Ví dụ
Mặt trăng tròn như cái đĩa bạc.
Từ trên cao, chị trăng nhìn em mỉm cười.
Các kiểu
2 kiểu : So sánh ngang bằng, so sánh không ngang bằng.
3 kiểu nhân hóa :
- Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật.
- Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.
- Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người.
C/ TẬP LÀM VĂN : Dàn bài chung của văn tả cảnh và văn tả người.
 Dàn bài chung về văn tả cảnh
1/ Mở bài
Giới thiệu cảnh được tả : Cảnh gì ? Ở đâu ? Lý do tiếp xúc với cảnh ? Ấn tượng chung ? 
2/ Thân bài
a. Bao quát : Vị trí ? Chiều cao hoặc diện tích ? Hướng của cảnh ? Cảnh vật xung quanh ?
b. Tả chi tiết : ( Tùy từng cảnh mà tả cho phù hợp)
* Từ bên ngoài vào ( từ xa) : Vị trí quan sát ? Những cảnh nổi bật ? Từ ngữ, hình ảnh gợi tả ?...
* Đi vào bên trong ( gần hơn) : Vị trí quan sát ? Những cảnh nổi bật ? Từ ngữ, hình ảnh gợi tả ?...
* Cảnh chính hoặc cảnh quen thuộc mà em thường thấy ( rất gần) : Cảnh nổi bật ? Từ ngữ hình ảnh miêu tả...
3/ Kết bài 
Cảm nghĩ chung sau khi tiếp xúc; Tình cảm riêng hoặc nguyện vọng của bản thân ?...
Chú ý:
 Dù là tả cảnh hay tả người, bất cứ một đề nào, các em cũng phải nhớ lập dàn bài phù hợp. Phải làm bài, viết bài đàng hoàng, tuyệt đối không được làm sơ sài, lộn xộn. 
 Một số đề bài gợi ý:
Đề bài1 : Hãy tả lại cảnh trường em vào một buổi sáng đẹp trời khi em đi học .
 Bài làm gợi ý :
 Thường lệ, đúng 6 giờ 30 phút sáng hàng tuần, em đạp xe đến trường. Từ xa, ngôi trường Trung học cơ sở Hoài Đức thân thương hiện lên rất đẹp, sao mà gần gũi và quen thuộc quá !
 Trường em đóng trên địa bàn thôn Bình Chương Nam, xã Hoài Đức, huyện Hoài Nhơn, Bình Định. Trường nằm trên tuyến đường từ ngã ba Cầu Dợi – Hoài Aân , cách quốc lộ 1A chưa đầy 1km về hướng tây. Trường quay mặt về hướng tây nam, diện tích khoảng 15000 m2 . Bao bọc xung quanh trường là tường rào lưới B.40 khá đẹp. Từ trên cao nhìn xuống, trường như nằm trên một tấm thảm xanh khổng lồ của cánh đồng lúa bạt ngàn suốt ngày reo vui với nắng và gió.
 Bước vào cổng trường, dãy phòng hội đồng cửa vẫn còn đóng. Phía trước dãy phòng là một hồ cá hình bầu dục, một khoảng sân khá rộng. Những chậu cây cảnh vẫn đứng trầm ngâm, duyên dáng. Lá vẫn còn đẫm sương đêm. Thấp thoáng sau bóng cây và màn sương mỏng, ngôi trường như còn say ngủ . Những tia nắng yếu ớt hình rẻ quạt bắt đầu hiện lên,báo hiệu một ngày mới thật đẹp .
 Đi đến phòng thư viện, trước mắt em là hai dãy tầng lầu đứng vuông góc với nhau. Dưới tán lá sum sê là những bộ bàn ghế đá như ngồi đó chờ đợi em. Đến nhà để xe đạp, em chỉ nhìn thấy một vài chiếc xe dựng ngay ngắn ....
 Đi qua các phòng học, cửa vẫn còn đóng im ỉm. Trước cửa mỗi phòng học , phía trên có tấm biển nho nhỏ ghi tên phòng, tên lớp. Em bước chân vào lớp, mặc dù các bạn chưa đến đông đủ nhưng em thấy lớp em, trường em sao mà thân thuộc, ấm cúng lạ thường. Bàn ghế trong lớp sắp xếp ngay ngắn, bảng đen được lau chùi sạch bóng. Từ trên cao, Bác Hồ nhìn xuống như thầm bảo : “ Cháu hãy cố gắng học tập cho thật tốt, nghe lời thầy cô cha mẹ, làm nhiều việc tốt hơn nữa!”
 Lúc này, ông mặt trời đã lên cao sau dãy núi, ánh nắng soi rọi khắp nơi. Các bạn học sinh đi đến trường rất đông. Sân trường bỗng chốc rộn ràng tiếng nói, tiếng cười vui vẻ. Những chiếc áo trắng, những chiếc khăn quàng đỏ quen thuộc lúc ẩn, lúc hiện. Các phòng học, cửa đã mở, tất cả như bừng thức dậy sau một giấc ngủ ngon. Ở các phòng học, các bạn trực nhật lại vội vã dọn quét.
 Cảnh trường vừa gần gũi, vừa thiêng liêng, thân quen và đã trở thành kỉ niệm gắn bó với em tự lúc nào. Một ngày không xa, em sẽ xa trường, xa thầy cô, xa bạn bè nhưng mái trường thân yêu này sẽ gần em mãi mãi !