Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 62: Mẹ hiền dạy con - Nguyễn Thị Huyền

Chào mừng quý thầy cô đến dự tiết học lớp 6A 
Môn: Ngữ Văn 
Giáo Viên: Nguyễn Thị Huyền 
2 
Kiểm tra bài cũ 
* Tóm tắt truyện “Con hổ có nghĩa ”? Và nêu ý nghĩa của truyện ? 
3 
Trả Lời : 
* Tóm tắt truyện . 
* Ý nghĩa văn bản : Truyện đề cao giá trị làm người : con vật còn có ý nghĩa huống chi là con người. 
4 
 TIẾT 62 ( văn bản ) 
HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON 
 ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
5 
 Tiết 62: Văn bản HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
I.Đọc – tìm hiểu chung : 
 1.Đọc : 
 2. Tìm hiểu chung : 
- Trích Liệt nữ truyện của Trung Quốc . 
- Phương thức biểu đạt : Tự sự 
 Mạnh Tử (372-289 Tr CN) 
 tên là Mạnh Kha-bậc hiền triết của Trung Hoa thời Chiến quốc được các nhà nho suy tôn là Á thánh . 
CÁC EM QUAN SÁT TRANH 
6 
7 
Tiết 62 HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON  ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
I. Đọc - tìm hiểu chung : 
II. Hướng dẫn đọc thêm : 
Caùc em haõy toùm taét caùc söï vieäc dieãn ra giöõa hai meï con thaày Maïnh Töû ? 
 Sự việc 
 Con 
 Mẹ 
 1.Tóm tắt năm sự việc diễn ra giữa mẹ con thầy Mạnh Tử ( thuở nhỏ ) sgk/150 
8 
  BAÛNG TOÙM TAÉT NAÊM SÖÏ VIEÄC CHÍNH 
Sự Việc 
Con 
Mẹ 
1. Nhà ở gần nghĩa địa . 
- Bắt chước đào , chôn , lăn , khóc . 
- Dọn nhà ra gần chợ . 
2. Nhà ở gần chợ . 
- Bắt chước nô nghịch cách bán buôn điên đảo . 
- Dọn đến ở cạnh trường học . 
3. Nhà ở gần trường học . 
- Bắt chước học tập lễ phép , cắp sách vở . 
- Vui lòng nói:”Chỗ này là chỗ con ta ở được đây ” 
4. Nhà hàng xóm giết lợn . 
- Hỏi mẹ:”người ta giết lợn làm gì thế ?” 
- Nói đùa-sau hối hận-mua thịt lợn về cho con ăn thật . 
5. Đang đi học . 
- Bỏ về nhà chơi . 
- Cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung . 
Bà mẹ thầy Mạnh Tử đã mấy lần chuyển nơi ở? Đó là những lần nào ? 
-> Bà mẹ thầy Mạnh Tử đã ba lần chuyển nơi ở. Đó là :- Lần 1: Dời nhà gần nghĩa địa .- Lần 2: Dời nhà gần chợ .- Lần 3: Định cư ở gần trường học . 
 Tâm hồn của trẻ ngây thơ trong trắng như tờ giấy trắng , trẻ lại có thói quen rất thích bắt chước , làm theo . Nếu cứ lặp lại mãi sẽ tập nhiễm , thành thói quen xấu , dần sẽ thành tính cách con người khó thay đổi . 
Tại sao hai lần đầu dời nhà , bà mẹ đều nói “ chỗ này không phải là chỗ con ta ở được ? 
10 
Việc chuyển nơi ở của mỗi gia đình đến một nơi khác có khó khăn không ? 
 -> Rất khó khăn vì họ phải thay đổi mọi thứ , không phải cứ muốn là chuyển ngay được . 
 Biết là khó khăn nhưng bà mẹ thầy Mạnh Tử vẫn quyết định chuyển nhà . Mục đích chuyển nhà của bà là gì ? 
=> Tạo một môi trường tốt , có lợi nhất cho việc hình thành tính cách con trẻ . 
Khi chuyển đến ở gần trường học bà mẹ đã nói : “ Chỗ này là chỗ con ta ở được đây ”. Em có suy nghĩ gì về câu nói đó ? 
Cuộc sống gần trường học đã ảnh hưởng tốt tới tính nết thầy Mạnh Tử ( Mạnh Tử bắt chước học tập lễ phép , cắp sách vở ). 
11 
I. Đọc - tìm hiểu chung : 
II. Hướng dẫn đọc thêm : 
 1.Tóm tắt năm sự việc diễn 
ra giữa mẹ con thầy Mạnh Tử ( thuở nhỏ)- sgk/150 
 Qua ba söï vieäc treân em cho bieát caùch daïy con cuûa baø meï coù yù nghóa gì ? 
Tiết 62- HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON  ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
Sự Việc 
Con 
Mẹ 
1.Nhà ở gần nghĩa địa . 
- Bắt chước đào,chôn , lăn , 
khóc . 
- Dọn nhà ra gần chợ . 
2. Nhà ở gần chợ . 
- Bắt chước nô nghịch cách bán buôn điên đảo . 
- Dọn đến ở cạnh trường học . 
3.Nhà ở gần trường học . 
- Bắt chước học tập lễ phép,cắp sách vở . 
- Vui lòng nói:”Chỗ này là chỗ con ta ở được đây ” 
 2.Ý Nghĩa của năm sự việc dạy con: 
- Sự việc 1,2,3: Chọn môi trường sống hình thành nhân cách cho con. 
 Em hãy tìm hai câu tục ngữ Việt Nam có nội dung nói về sự ảnh hưởng của môi trường tới sự hình thành nhân cách của con người ? 
Đáp án : 
1. Gần mực thì đen , gần đèn thì rạng .2. Ở bầu thì tròn , ở ống thì dài . 
Em có nhận xét gì về môi trường sống đối với việc giáo dục trẻ em ?  
 - Môi trường sống tác động sâu sắc đến sự phát triển của trẻ em của con người . Muốn con thành người tốt cần tạo cho con môi trường sống trong sạch . 
Quan sát tranh 
13 
 Lần thứ tư , bà mẹ đã làm gì đối với con? Sau đó bà tự nghĩ việc làm của mình như thế nào ? 
 Lần thứ tư , bà mẹ đã nói đùa với con. Sau đó mua thịt lợn về cho con ăn. 
Quan sát tranh 
14 
Hành động và lời nói của bà mẹ đã thể hiện thái độ và mong muốn gì của bà khi dạy con? 
 + Mong muốn : con nên người . + Thái độ kiên quyết , dứt khoát , không một chút nương nhẹ . 
 Ở sự việc thứ năm , bà mẹ đã dạy con thêm điều gì ? 
=> Dạy con đức tính kiên trì , siêng năng , kiên định . 
15 
Tiết 62 - HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
I. Đọc - tìm hiểu chung : 
II. Hướng dẫn đọc thêm : 
Sự Việc 
Con 
Mẹ 
4. Nhà hàng xóm giết lợn . 
- Hỏi mẹ : “ người ta giết lợn làm gì thế ?” 
- Nói đùa-sau hối hận - mua thịt lợn về cho con ăn thật . 
5. Đang đi học . 
- Bỏ về nhà chơi . 
- Cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung . 
 2. Ý Nghĩa của năm sự việc dạy con: 
 - Sự việc 4: Dạy con chữ tín , không nói dối , đức tính thành thật . 
 - Sự việc 5 : Hướng con vào việc học tập chuyên cần . Thành bậc “ đại hiền ” 
 - 
 Vậy khi đến sự việc thứ tư , thứ năm bà mẹ dạy con có ý nghĩa gì ? 
16 
Em tìm thành ngữ , tục ngữ có ý nghĩa phải giữ chữ tín ? 
 - Lời nói đi đôi với việc làm . 
 - Nói đâu làm đấy . 
 - Nói lời phải giữ lấy lời . 
Tiết 62- HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
17 
 Tiết 62- HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
I. Đọc - tìm hiểu chung : 
II. Hướng dẫn đọc thêm : 
 1.Tóm tắt năm sự việc diễn ra 
 2.Ý nghĩa của năm sự việc dạy con: 
 3.Người mẹ của thầy Mạnh Tử : 
 Thương con nhưng không nuông chiều , ngược lại rất kiên quyết , nghiêm khắc . 
Em hình dung bà mẹ của thầy Mạnh Tử là người mẹ thế nào ? 
 Bà là một người mẹ tuyệt vời : yêu con, thông minh , khéo léo , tinh tế , cương quyết , nghiêm khắc trong việc dạy dỗ , giáo dục con cái nên người . 
Tiết 62 - HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc )  
I. Đọc – tìm hiểu chung : 
II. Hướng dẫn đọc thêm : 
 4. Nghệ thuật : 
Em có nhận xét gì về cách viết truyện Mẹ hiền dạy con? 
18 
 Qua câu chuyện này có ý nghĩa như thế nào ? 
5. Ý nghĩa văn bản : 
- Truyện nêu cao tác dụng của môi trường sống đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ con. 
 - Vai trò của người mẹ trong việc giáo dục , dạy dỗ con nên người . 
 - Xây dựng cốt truyện theo mạch thời gian với năm sự việc chính . 
 - Có nhiều chi tiết giàu ý nghĩa , gây xúc động , giàu ý nghĩa giáo dục . 
 Qua câu chuyện này , em rút ra được điều gì về phương pháp dạy con của bà mẹ thầy Mạnh Tử ? 
Con 
 nªn 
 ng­êi 
Con  
nên  người  
Nhẹ nhàng , kiên quyết , nghiêm khắc . 
Hiểu thói quen tâm lí của trẻ . 
Chọn môi trường sống cho trẻ . 
Giáo dục trẻ cả đạo đức lẫn trí tuệ . 
Phương pháp giáo  dục con. 
20 
 Tiết 62 - HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
I . Đọc – tìm hiểu chung : 
II. Hướng dẫn đọc thêm : 
 * Ghi nhớ : sgk/153 . 
III. Luyện Tập : 
Bài 2: Thảo luận nhóm ( 2’ ) 
 Từ chuyện mẹ, con Thầy Mạnh Tử em có suy nghĩ gì về đạo làm con của mình? 
 Kính yêu , cảm phục mẹ và phải giữ đúng bổn phận làm con cho cha mẹ vui lòng . 
Rút ra bài học gì về giáo dục trẻ con trong cuộc sống hiện nay ? 
- Tạo môi trường sống tốt đẹp ; dạy con phải có đạo đức , có chí học hành , không nuông chiều con, phải kiên quyết và nghiêm khắc . 
21 
 Tiết 62 – HDĐT: MẸ HIỀN DẠY CON ( Trích Liệt Nữ Truyện của Trung Quốc ) 
I. Đọc – tìm hiểu chung : 
II. Hướng dẫn đọc thêm : 
 * Ghi nhớ : sgk/153 . 
III. Luyện Tập : 
 Bài 3: Các kết hợp đúng với yếu tố Hán - Việt : 
- Tử : con : công tử , hoàng tử , đệ tử . 
- Tử : chết : tử trận , bất tử , cảm tử . 
Bài 3: Có 2 yếu tố Hán - Việt đồng âm : 
- Tử : Con ;- Tử : Chết . 
Cho biết các kết hợp dưới đây được sử dụng với nghĩa nào ? 
 Công tử , tử trận , bất tử , hoàng tử , đệ tử , cảm tử . 
22 
 CÂU HỎI, BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Câu 1 : Lời nhận xét nào đúng nhất về truyện mẹ hiền dạy con: 
 a. Truyện thể hiện tình thương của mẹ đối với con. 
 b. Truyện thể hiện lòng yêu kính của con đối với mẹ . 
 c. Truyện đề cao tình mẫu tử thiêng liêng . 
 d. Truyện nêu lên những bài học sâu sắc về việc dạy con sao cho nên người . 
d 
Câu 2 : Vì sao bà mẹ Mạnh Tử lại vui lòng cho con ở cạnh trường học ? 
A. Thấy trẻ đua nhau học tập lễ phép . 
B. Muốn con đi học gần trường . 
C. Thấy con học nhiều . 
D. Thấy nơi ở rộng rãi đẹp đẽ . 
23 
A 
Câu 3: Cách hiểu nào đúng nhất về hai chữ “ mẹ hiền ” trong truyện “ Mẹ hiền dạy con”? 
A. Người mẹ hiền lành , dịu dàng . 
B. Người mẹ thông minh và vô cùng nghiêm khắc . 
C. Người mẹ rất yêu con và chiều chuộng con. 
D. Người mẹ thương yêu con đúng mực và biết cách dạy con nên người . 
24 
D 
 Hướng dẫn học sinh tự học 
 * Đối với bài học ở tiết học này : 
 - Đọc lại văn bản , tập kể tóm tắt . 
 - Học nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa văn bản . 
 - Làm các bài tập còn lại SGK 
 * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:% 
 - Chuẩn bị : 
 THẦY THUỐC GIỎI CỐT NHẤT Ở TẤM LÒNG 
 + Đọc văn bản , xem chú thích SGK 
 + Trả lời các câu hỏi theo yêu cầu SGK 
25