Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tuần 28 - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Tuần: 28 
Ngày soạn: 1/3/2018
 Tiết: 109.
 Văn bản: SỐNG CHẾT MẶC BAY(tiết 1)
 (Phạm Duy Tốn)
I. Mục tiêu:
 1. Kiến thức: 
 - Sơ giản về tác giả Phạm Duy Tốn.
 - Hiện thực về tình cảnh khốn khổ của nhân dân trước thiên tai và sự vô trách nhiệm của bọn quan lại dưới chế độ cũ.
 - Những thành công nghệ thuật của truyện ngắn “Sống chết mặc bay” – một trong những tp được coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn Việt Nam hiện đại.
 - Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện nghịch ký
 2. Kĩ năng: 
 - Đọc - hiểu một truyện ngắn hiện đại đầu thế kỉ XX.
 - Kể tóm tắt truyện.
 - P/tích nhân vật, tình huống truyện qua các cảnh đối lập – tương phản và tăng cấp.
 3. Thái độ: Biết đấu tranh với xấu, cái ác, yêu thương, giúp đỡ những người gặp khó khăn, hoạn nạn. 
II. Chuẩn bị:
 - Thầy: SGK, giáo án.
 - Trò: soạn bài.
III. Các bước lên lớp:
 1. Ổn định lớp: 1P
 2. Kiểm tra bài cũ: 3P 
 Kiểm tra vở soạn của hs
 3. Nội dung bài mới: 34p
 HĐ của thầy 
 HĐ của trò
 Nội dung cơ bản
 Hoạt động1. Đọc – Tìm hiểu chung. 16p
- HD đọc: to, diễn cảm, thể hiện thái độ mỉa mai à GV đọc mẫu.
- Cho hs đọc (3 em mỗi em một đoạn).
- Cho biết đôi nét về tác giả, tác phẩm?
 Nêu bố cục của vb?
- Hãy tóm tắt nd chính của truyện
- Nghe.
- Đọc.
- Nêu những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm.
- Nêu bố cục.
- Tóm tắt nd chính của truyện
I. Đọc – Tìm hiểu chung.
 1. Đọc.
2. Tìm hiểu chung:
 a. Tác giả: Phạm Duy Tốn (1883-1924), quê Hà Tây, là một trong số ít người có thành tựu đầu tiên về truyện ngắn.
 b. tác phẩm: Sống chết mặc bay là tp thành công nhất của ông.
 c. Bố cục: 3 phần.
 - Phần 1:à hỏng mất: Dân lo hộ đê vàg nguy cơ vỡ đê.
 - Phần 2: à Điều này: Quan chơi tổ tôm mê say.
 - Phần 3: Còn lại: Đê vỡ dân rơi vào cảnh thảm sầu.
 d. Tóm tắt truyện
Hoạt động 2. Đọc – Hiểu văn bản. 28p
? Hãy đọc định nghĩa phép tương phản ở đầu câu 2?
- Xác định 2 mặt tương phản cơ bản trong truyện?
? Ở cảnh dân đang hộ đê được tác giả miêu tả ở những chi tiết nào? ( tg, độ mưa, nước sông, kk, cảnh tượng hộ đê).
- Đọc.
- Xác định 2 mặt tương phản: Quan phụ mẫu đang lao vào tổ tôm >< Dân vật lộn trước nguy cơ vỡ đê.
- Thời gian: gần 1 giờ đêm.
- Mưa: mưa trút suống, nước sông dâng lên.
- Không khí hộ đê: căng thẳng, nhốn nháo.
- Sức người bất lực trước sức trời.
à Thiên tai đang đe dọa cuộc sống của người dân.
II. Đọc – Hiểu văn bản.
 1. Bức tranh hiện thực 
 - Dân đang vật lộn trước nguy cơ đê vỡ. 
à Thiên tai đang đe dọa cuộc sống của người dân.
- Cảnh quan, nha lại đánh tổ tôm trong đình.
+Ở nơi cao ráo, vững chãi, đầy đủ tiện nghi. 
+ Nghe tin đê vỡ: Quan lạnh lùng thờ ơ àLà kẻ lòng lang dạ thú, thờ ơ trước sự sống cảnh” nghìn sầu muôn thảm 
* Cảnh dân hộ đê.
- Mưa càng ngày càng lớn, nước sông dâng càng cao, trống đánh liên thanh, tù và thổi liên hồi.
- Sức người mỗi lúc một đuối.
- Nguy cơ đê vỡ mỗi lúc một gần.
 4. Củng cố: 3P
 Nêu sự tương phản và nhận xét sự tương phản đó.
 5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: 3P
 - Học bài, nắm nội dung bài đã học
Kể tóm tắt lại truyện
Soạn bài tiếp theo
IV. Rút kinh nghiệm:
Tuần: 28 
Ngày soạn: 1/3/2018
 Tiết: 110.
 Văn bản: SỐNG CHẾT MẶC BAY(tiết 2)
 (Phạm Duy Tốn)
I. Mục tiêu:
 1. Kiến thức: 
 - Sơ giản về tác giả Phạm Duy Tốn.
 - Hiện thực về tình cảnh khốn khổ của nhân dân trước thiên tai và sự vô trách nhiệm của bọn quan lại dưới chế độ cũ.
 - Những thành công nghệ thuật của truyện ngắn “Sống chết mặc bay” – một trong những tp được coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn Việt Nam hiện đại.
 - Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện nghịch ký
 2. Kĩ năng: 
 - Đọc - hiểu một truyện ngắn hiện đại đầu thế kỉ XX.
 - Kể tóm tắt truyện.
 - P/tích nhân vật, tình huống truyện qua các cảnh đối lập – tương phản và tăng cấp.
 3. Thái độ: Biết đấu tranh với xấu, cái ác, yêu thương, giúp đỡ những người gặp khó khăn, hoạn nạn. 
II. Chuẩn bị:
 - Thầy: SGK, giáo án.
 - Trò: soạn bài.
III. Các bước lên lớp:
 1. Ổn định lớp: 1P
 2. Kiểm tra bài cũ: 6P 
 - Em hãy nêu một vài nét về tca1 giả, tác phẩm?
 - Kể tóm tắt lại truyện?
 3. Nội dung bài mới: 32p
 HĐ của thầy 
 HĐ của trò
 Nội dung cơ bản
Hoạt động 1. Đọc – Hiểu văn bản. 25p
? Qua 2 mặt tương phản, hình ảnh quan phủ đi hộ đê được tác giả khắc họa ntn?
- HD hs tìm hiểu nt tăng cấp.
- Thảo luận nhóm: Chỉ ra sự tăng cấp ở 2 mặt tương phản? (GV gợi ý dựa vào SGK).
Qua đó em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của quan phụ mẫu trong truyện?
Lấy vd thực tế ?
- Tác giả có thái độ ntn?
- Cho hs phát biểu về giá trị của truyện ngắn.
Nêu ý nghĩa của truyện?
- Nơi cao và vững chãi.
- Không khí trang nghiêm, tĩnh mịch, nhàn nhã.
- Đồ dùng sinh hoạt: cách biệt với cuộc sống lầm than của người dân.
- Vui thú với trò chơi.
- Quan bình tĩnh điềm nhiên khi nghe tin đê vỡ.
à Là kẻ lòng lang dạ thú, thờ ơ trước sự sống chết của dân.
- Thảo luận nhóm: chỉ ra sự tăng cấp ở 2 mặt tương phản.
HS nêu suy nghĩ vã trình bày-> lấy vd thực tế.
Đồng cảm thương xót .
- Phát biểu: Giá trị hiện thực; giá trị nhân đạo; giá trị nghệ thuật.
Dựa vào ghi nhớ sgk nêu
- Đọc ghi nhớ.
II. Đọc – Hiểu văn bản.
 1. Bức tranh hiện thực 
 * Quan chơi bài:
- Không trực tiếp xuống hộ đê.
- Không hay biết mưa mỗi lúc một tăng.
- Hay tin đê vỡ vẫn bình thản chơi bài.
- Sung sướng cực độ khi ăn ván bài lớn.
2. Thái độ tác giả.
- Đồng cảm thương xót với người dân.
- Lên án thái độ tàn nhẫn của bọn quan lại trước cảnh” nghìn sầu muôn thảm”
 3. Nghệ thuật.
 - Xây dưng tình huống tương phản, tăng cấp, kết thúc bất ngờ, ngắn gọn, sinh động.
- Lựa chọn ngôi kể khách quan, ngôn ngữ kể, tả khắc họa chân dung sinh động
4. Ý nghĩa.
VB tố cáo thói vô trách nhiệm vô lương tâm của viên quan phụ mẫu, đồng cảm xót xa với tình cảnh thê thảm của nd lđ do thiên tai,do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền.
 * Ghi nhớ (sgk).
Hoạt đồng 2- luyện tập 7 p
- Hd hs luyện tập
- Chọn và đánh dấu theo bảng thống kê.
III. Luyện tập:
 1. Tìm các hình thức ngôn ngữ đã được vận dụng trong truyện ngắn.
 2. Nhận xét về tính cách nhân vật qua ngôn ngữ. 
 4. Củng cố: 3P
 Nêu sự tương phản và nhận xét sự tương phản đó.
 5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: 3P
 - Học bài, nắm nội dung bài đã học
- Kể tóm tắt lại truyện
 - soạn bài: Cách làm bài văn lập luận giải thích.
IV. Rút kinh nghiệm:
..
 Tuần: 28 
Ngày soạn: 1/3/2018
Tiết: 111.
 CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH ( tiết 1)
I. Mục tiêu 
 1. Kiến thức: cách làm bài văn lập luận giải thích.
 2. Kĩ năng: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích.
 3. Thái độ: GD cho hs ý thức vận dụng các bước khi tạo lập vb. 
II. Chuẩn bị:
 - Thầy: Giáo án, SGK.
 - Trò: Soạn bài.
III. Các bước lên lớp:
 1. Ổn định lớp: 1P
 2. Kiểm tra bài cũ: 4P
 Thế nào là phép lập luận giải thích? Có những cách giải thích nào?
 3. Nội dung bài mới: 34p
 HĐ của thầy
 HĐ của trò
 Nội dung cơ bản
Hoạt động 1. Các bước làm bài văn giải thích: 34p
- GV chép đề lên bảng.
- Đề yêu cầu làm gì?
- Làm như thế nào để giải thích nghĩa của câu tục ngữ?
- Bài văn giải thích có cần trình bày theo bố cục 3 phần không?
- Hãy trình bày nội dung của phần Mở bài, Thân bài, Kết bài?
- Cho hs đọc phần mở bài (3 cách).
- Cho hs đọc phần TB 
- Phần TB giải thích những ý nào?
- Cho hs đọc phần kết bài.
- Cho hs đọc ghi nhớ.
- Hs chép đề vào tập.
- Giải thích câu tục ngữ.
- Nêu cách giải thích.
- TL: có. Vì đó là yêu cầu của một bài văn nghị luận.
- Trình bày nội dung của phần Mở bài, Thân bài, Kết bài 
- Đọc các dạng mở bài.
- Đọc phần thân bài.
- Nêu những ý của phần thân bài: giải thích theo nghĩa của câu tục ngữ.
- Đọc.
- Đọc ghi nhớ.
I. Các bước làm bài văn giải thích:
 Đề: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “ Đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.
 1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
 a. Tìm hiểu đề: 
 - YC: Giải thích.
 - VĐNL: Đề cao việc học hỏi trong cuộc sống.
 b. Tìm ý: dựa vào từ điển, hỏi người lớn, sách báo, tự tìm hiểu
 2. Lập dàn bài:
 a. MB: Giới thiệu câu tục ngữ, ý nghĩa khái quát của câu tục ngữ.
 b. TB: - Nghĩa đen,
 - Nghĩa bóng,
 - Nghĩa sâu.
 c. KB: Ý nghĩa của câu tục ngữ đối với ngày nay.
 3. Viết bài:
 a. Viết bài:
 - MB:
 + Đi thẳng vào vấn đề.
 + Đối lập hoàn cảnh với ý thức.
 + Đi từ chung đến riêng.
 - TB: (Làm theo dàn ý).
 - KB: (Mở bài cách nào thì kết bài theo cách đó).
4. Đọc lại và sửa chữa
Lưu ý sgk.
* ghi nhớ sgk
 4. Củng cố: 3P
 Nêu các bước làm bài văn lập luận giải thích?
 5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: 3P
 - Học bài, làm bài tập. 
 - Soạn bài tiếp theo.
IV. Rút kinh nghiệm
Tuần: 28 
Ngày soạn: 1/3/2018
Tiết: 112.
 CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH ( tiết 2)
I. Mục tiêu 
 1. Kiến thức: cách làm bài văn lập luận giải thích.
 2. Kĩ năng: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích.
 3. Thái độ: GD cho hs ý thức vận dụng các bước khi tạo lập vb. 
II. Chuẩn bị:
 - Thầy: Giáo án, SGK.
 - Trò: Soạn bài.
III. Các bước lên lớp:
 1. Ổn định lớp: 1P
 2. Kiểm tra bài cũ: 6P
 - Thế nào là phép lập luận giải thích?
 - Cách làm bài văn lập luận giải thích có mấy bước? nêu cụ thể từng bước?
 3. Nội dung bài mới: 32p
 HĐ của thầy
 HĐ của trò
 Nội dung cơ bản
Hoạt động 1. Các bước làm bài văn giải thích: 32p
- GV chép đề lên bảng.
- Đề yêu cầu làm gì?
- Làm như thế nào để giải thích nghĩa của câu tục ngữ?
- Bài văn giải thích 
HDHS viết phần mở bài, viết phần thân bài.
- Hd hs viết thêm những cách kết bài khác.
- GV nhận xét -> kết luận
 Cho hs viết hoàn chỉnh bài văn.
- Hs chép đề vào tập.
- Giải thích câu tục ngữ.
- Nêu cách giải thích.
- TL: có. Vì đó là yêu cầu của một bài văn nghị luận.
- Trình bày nội dung của phần Mở bài, Thân bài, Kết bài 
- HS viết trình bày trước lớp 
- Viết thêm kết bài.
II. Luyện tập:
Đề. Nhân dân ta có câu tục ngữ: “ Đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.
 -Viết phần mở bài.
- Viết phần thân bài.
- Viết phần kết bài
Viết thành bài văn hoàn chỉnh
 4. Củng cố: 2P
 Nêu các bước làm bài văn lập luận giải thích?
 5. Hướng dẫn hs tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: 4P
 - Học bài, làm bài tập. 
 - Sưu tầm thêm một số văn bản giải thích để làm tài liệu.
 - xác định pp và nội dung trong một văn bản cụ thể.
 - Soạn bài: Luyện tập lập luận giải thích; Viết bài Tập làm văn số 6 ( làm ở nhà ).
IV. Rút kinh nghiệm
 Kí duyệt.