Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 3 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 20/8/2018	 
Tuần: 3	 
Tiết: 5
Bài 4: TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN (tiếp theo)
I. Mục tiêu:
	1. Kiến thức: Giúp cho học sinh hiểu được:
	- Xã hội phong kiến Trung Quốc được hình thành như thế nào?
	- Những triều đại phong kiến lớn ở Trung Quốc.
	- Những thành tựu lớn về văn hóa, khoa học- kĩ thuật của Trung Quốc.
	2. Kĩ năng:
	- Lập các niên biểu của các triều đại phong kiến.
	- Phân tích chính sách xã hội của từng triều đại, từ đó rút ra bài học lịch sử. 
	3. Thái độ: Nhận thức được Trung Quốc là một quốc gia phong kiến lớn ở phương đông, là nước láng giềng của Việt Nam, ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình phát triển lịch sử ở Việt Nam.
II. Chuẩn bị:
- Thầy: SGK + giáo án
- Trò: SGK + Bài soạn
III Các bước lên lớp:
	1. Ổn định lớp: (1 phút)
	2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
Nguyên nhân nào dẫn đến sự hình thành XHPK ở Trung Quốc? Theo em, sự hình thành XHPK ở Trung Quốc có gì khác với phương Tây?
Trình bày những nét chính trong chính sách đối nội và đối ngoại của nhà Đường. Tác dụng của những chính sách đó?
 3. Nội dung bài mới: (32 phút)
Sau khi phát triển đến độ cực thịnh dưới thời nhà Đường, Trung Quốc lại lâm vào tình trạng bị chia cắt suốt hơn nửa thế kỷ (từ năm 907 đến năm 960). Nhà Tống thành lập năm 960, Trung Quốc thống nhất và tiếp tục phát triển, tuy không mạnh mẽ như trước.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
HĐ 1: Trung Quốc thời Tống – Nguyên
- Nhà Tống đã thi hành những chính sách gì?
- Những chính sách đó có tác dụng gì?
- Nhà Nguyên ở Trung Quốc được thành lập như thế nào?
Giảng: Thế kỉ XIII, quân mông Cổ rất hùng mạnh, vó ngựa của người Mông Cổ đã tràn ngập lẫnh thổ các nước châu Âu cũng như châu Á. Khi tiến vào Trung Quốc, người Mông Cổ lập nên nhà Nguyên.
Hỏi: Sự phân biệt đối xử giữa người Mông Cổ và người Hán được biểu hiện như thế nào?
- Xoá bỏ miễn giảm sưu thuế, mở mang các công trình thuỷ lợi, khuyến khích phát triển thủ công nghiệp: khai mỏ, luyện kim, dệt tơ lụa, đúc vũ khí...
- Ổn định đời sống nhân dân sau nhiều năm chiến tranh lưu lạc.
- Vua Mông Cổ là Hốt Tất Liệt diệt nhà Tống, lập nên nhà Nguyên ở Trung Quốc.
- Người Mông Cổ có địa vị cao, hưởng nhiều đặc quyền.
- Người Hán bị cấm đoán đủ thứ như cấm mang vũ khí, thậm trí cả việc họp chợ, ra đường vào ban đêm...
4. Trung Quốc thời Tống - Nguyên
a) Thời Tống
- Mở mang thuỷ lợi.
- Khuyến khích sản xuất thủ công nghiệp : khai mỏ, luyện kim, dệt lụa...
- Phát minh: la bàn, thuốc súng, nghề in...
b) Thời Nguyên
- Thi hành nhiều biện pháp phân biệt đối xử giữa các dân tộc: người Mông Cổ có địa vị cao nhất, hưởng mọi đặc quyền; người Hán có địa vị thấp kém và bị cấm đoán đủ thứ...
HĐ 2: Trung Quốc thời Minh – Thanh
Hỏi: Trình bày diến biến chính trị của Trung Quốc từ sau thời Nguyên đến cuối Thanh?
Hỏi: Xã hội Trung Quốc cuối thời Minh và nhà Thanh có gì thay đổi?
Hỏi: Trình bày tình hình kinh tế Trung Quốc thời Minh – Thanh.
Giảng: Thời Minh và thời Thanh tồn tại khoảng hơn 500 năm ở Trung Quốc. Trong suốt quá trình lịch sử ấy, mặc dù còn có những mặt hạn chế song Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu trên nhiều lĩnh vực.
- 1368, nhà Nguyên bị lật đổ, nhà Minh thống trị. Sau đó Lí Tự Thành lật đổ nhà Minh. Quân Mãn Thanh tư phương Bắc tràn xuống lập nên nhà Thanh.
- XHPK lâm vào tình trạng suy thoái.
+ Vua quan ăn chơi xa xỉ.
+ Nông dân, thợ thủ công phải nộp tô, thuế nặng nề.
+ Phải đi lao dịch, đi phu.
- Xuất hiện nhiều xưởng dệt lớn, xưởng làm đồ sứ... với sự chuyên môn hoá cao, thuê nhiều nhân công.
- Buôn bán với nước ngoài được mở rộng.
5. Trung Quốc thời Minh – Thanh:
- Thủ công nghiệp phát triển, xuất hiện mầm móng TBCN: nhiều xưởng dệt, gốm chuyên môn hoá, có nhiều nhân công làm việc.
- Ngoại thương phát triển, đã buôn bán với nhiều nước Đông Nam Á, Ấn Độ, Ba Tư...
HĐ 3: Văn hoá, khoa học - kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến
Hỏi: Trình bày những thành tựu nổi bật về văn hoá Trung Quốc thời phong kiến?
Hỏi: Kể tên một số tác phẩm văn học lớn mà em biết?
Hỏi: Em có nhận xét gì về trình độ sản xuất gốm qua hình 10 trong SGK?
Hỏi: Kể tên một số công trình kiến trúc lớn? 
Quan sát Cố cung (hình 9 SGK) em có nhận xét gì?
Hỏi: Trình bày hiểu biết của em về khoa học - kĩ thuật của Trung Quốc?
- Đạt được thành tựu trên rất nhiều lĩnh vực văn hoá khác nhau: văn học, sử học, nghệ thuật điêu khắc, hội hoạ.
- "Tây du ký", "Tam quốc diễn nghĩa", "Đông chu liệt quốc"...
- Đạt đến đỉnh cao, trang trí tinh xảo, nét vẽ điêu luyện...Đó là tác phẩm nghệ thuật.
- Cố cung, Vạn lí trường thành, khu lăng tẩm của các vị vua.
- Gợi ý: đồ sộ, rộng lớn, kiên cố, kiến trúc hài hoà, đẹp...
- Có nhiều phát minh lớn đóng góp cho sự phát triển của nhân loại như giấy viết, kĩ thuật in ấn, la bàn, thuốc súng...
- Ngoài ra, Trung Quốc còn là nơi đặt nên móng cho các ngành khoa học - kĩ thuật hiện đại khác: đóng tàu, khai mỏ, luyện kim...
6. Văn hoá, khoa học - kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến
a) Văn hoá
- Tư tưởng: Nho giáo thành hệ tư tưởng và đạo đức của giai cấp phong kiến.
- Văn học: 
+ Thời Đường: nhiều nhà thơ nổi tiếng: Lý Bạch, Đỗ Phủ...
+ Thời Minh – Thanh: xuất hiện những bộ tiểu thuyết có giá trị: Tam quốc diễn nghĩa, Tây du ký...
- Sử học: có các bộ Sử kí (của Tư Mã Thiên), Hán thư, Đường thư, Minh sử...
- Nghệ thuật kiến trúc: nhiều công trình độc đáo: Cố cung, những bức tượng phật sinh động...
b) Khoa học - kĩ thuật.
- Phát minh: giấy viết, nghề in, la bàn, thuốc súng
- Kĩ thuật đóng tàu, luyện sắt, khai thác dầu mỏ... có đóng góp lớn đối với nhân loại.
4. Củng cố: (5p)
- Trình bày những thay đổi của XHPK Trung Quốc thời Minh - Thanh?
- Văn hoá, khoa học - kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến có những thành tựu gì?
 5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (2p)
 Học bài và soạn bài 5
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
...
Ngày soạn: 20/8/2018	 
Tuần: 3	 
Tiết: 6
Bài 5: ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN
Mục tiêu
1. Kiến thức
- Các giai đoạn lớn của lịch sử Ấn Độ từ thời cổ đại đến giữa thế kỉ XIX.
- Những chính sách cai trị của những vương triều và những biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt của Ấn Độ thời phong kiến.
- Một số thành tựu của văn hoá Ấn Độ thời cổ, trung đại.
2. Kĩ năng
- Bồi dưỡng kĩ năng quan sát bản đồ.
- Tổng hợp những kiến thức trong bài để đạt được mục tiêu bài học.
3. Thái độ 
- Lịch sử Ấn Độ thời phong kiến gắn sự hưng thịnh, li hợp dân tộc với đấu tranh tôn giáo.
- Nhận thức được Ấn Độ là một trong những trung tâm của văn minh nhân loại, có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển lịch sử và văn hoá của nhiều dân tộc Đông Nam Á.
 II Chuẩn bị:
 - Thầy: SGK + giáo án
 - Trò: SGK + Bài soạn
 III Các bước lên lớp:
	1. Ổn định lớp: (1 phút)
	2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
- Sự suy yếu của xã hội phong kiến Trung Quốc cuối thời Minh- Thanh được biểu hiện như thế nào?
- Trình bày những thành tựu lớn về văn hoá, khoa học- kĩ thuật của Trung Quốc thời phong kiến.
 3. Nội dung bài mới: (32 phút)
Ấn Độ- một trong những trung tâm văn minh lớn nhất của nhân loại cũng được hình thành từ rất sớm. Với một bề dày lịch sử và những thành tựu văn hoá vĩ đại, Ấn Độ có những đóng góp lớn lao trong lịch sử nhân loại.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
HĐ 1: Ấn Độ thời phong kiến
- Sự phát triển của vương triều Gupta thể hiện ở những mặt nào?
- Sự sụp đổ của vương triều Gupta diễn ra như thế nào?
- Người Hồi giáo đã thi hành những chính sách gì?
- Vương triều Đêli tồn tại trong bao lâu?
- Vua Acơba đã áp dụng những chính sách gì để cai trị Ấn Độ?
(GV giới thiệu thêm về Acơba cho HS)
- Cả kinh tế - xã hội và văn hoá đều rất phát triển: chế tạo được sắt không rỉ, đúc tượng đồng, dệt vải với kĩ thuật cao, làm đồ kim hoàn...
- Đầu thế kỉ XII, người Thổ Nhĩ Kì tiêu diệt miền Bắc Ấn vương triều Gupta sụp đổ.
- Chiếm ruộng đất, cấm đạo Hinđu ® mâu thuẫn dân tộc.
- Từ XII đến XVI, bị người Mông Cổ tấn công lật đổ.
- Thực hiện các biện pháp để xoá bỏ sự kì thị tôn giáo, thủ tiêu đặc quyền Hồi giáo, khôi phục kinh tế và phát triển văn hoá.
2. Ấn Độ thời phong kiến
* Vương triều Gup-ta: (TK IV - VI)
- Thời kì này, Ấn Độ trở thành một quốc gia phong kiến hùng mạnh, công cụ sắt được sử dụng rộng rãi, kinh tế - xã hội và văn hoá phát triển.
- Đầu TK VI, vương triều Gúp-ta bị diệt vong, sau đó Ấn Độ luôn bị nước ngoài xâm lược, cai trị.
* Vương quốc Hồi giáo Đê-li (XII- XVI)
 TK XII, Ấn Độ bị Thổ Nhĩ Kì xâm lược, lập ra triều đại Hồi giáo Đê-li, thi hành chính sách cướp đoạt ruộng đất và cấm đoán đạo Hin-đu, mâu thuẫn dân tộc căng thẳng
* Vương triều Ấn Độ Môgôn (TK XVI - giữa TK XIX)
 - Thế kỉ XVI, người Mông Cổ chiếm đóng Ấn Độ, lập Vương triều Mô-gôn, xoá bỏ kì thị tôn giáo, khôi phục kinh tế và phát triển văn hoá.
 - Giữa TK XIX, Ấn Độ trở thành thuộc địa của Anh.
HĐ 2: Văn hoá Ấn Độ
Yêu cầu : HS đọc SGK.
- Chữ viết đầu tiên được người Ấn Độ sáng tạo là loại chữ gì? Dùng để làm gì?
Giảng: Kinh Vêđa là bộ kinh cầu nguyện cổ nhất, "Vêđa" có nghĩa là "hiểu biết", gồm 4 tập. 
- Kể tên các tác phẩm văn học nổi tiếng của Ân Độ?
Giảng: Vở "Sơkuntơla" nói về tình yêu của nàng Sơkuntơla và vua Đusơta, phỏng theo một câu chuyện dân gian Ấn Độ.
- Kiến trúc Ấn Độ có gì đặc sắc?
- HS đọc phần 3.
- Chữ Phạn ® để sáng tác văn học, thơ ca, sử thi, các bộ kinh và là nguồn gốc của chữ Hinđu.
2 bộ sử thi: Mahabharata và Ramayana.
- Kiến trúc Hinđu: tháp nhọn nhiều tầng, trang trí bằng phù điêu.
- Kiến trúc Phật giáo: chùa xây hoặc khoét sâu vào vách núi, tháp có mái tròn như bát úp...
3. Văn hoá Ấn Độ
- Chữ viết: chữ Phạn là chữ viết riêng, dùng làm ngôn ngữ, văn tự để sáng tác các tác phẩm văn học, thơ ca.
- Tôn giáo: đạo Bà La Môn có bộ Kinh Vê-đa là bộ kinh cầu nguyện xưa nhất; đạo Hin-đu là tôn phổ biến ở Ấn Độ hiện nay.
- Nền văn học Hin-đu: với giáo lí, luật pháp, sử thi...có ảnh hưởng đến đời sống XH. 
- Kiến trúc: ảnh hưởng sâu sắc của các tôn giáo với những công trình kiến trúc đền thờ, ngôi chùa độc đáo còn được giữ lại đến ngày nay..
4. Củng cố: (5p)
- Lập niên biểu các giai đoạn phát triển lich sử lớn của Ấn Độ.
- Trình bày những thành tựu lớn về văn hoá mà người Ấn Độ đã đạt được.
 5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (2p)
 Học bài và soạn bài 
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
	Kí duyệt