Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 23 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

NGÀY SOẠN: 10/1/2019
TUẦN: 23 
TIẾT: 45
Bài 20: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ (1428 - 1527) (tt)
I. Mục tiêu:
 1. Kiến thức: 
- Chế độ giáo dục, thi cử thời Lê Sơ rất được coi trọng.
- Những thành tựu tiêu biểu về văn học, khoa học, nghệ thuật thời Lê Sơ.
 2. Kĩ năng:
 Nhận xét về những thành tựu tiêu biểu về văn hóa, giáo dục thời Lê Sơ. 
 3. Thái độ:
 Giáo dục HS niềm tự hào về thành tựu văn hóa, giáo dục thời Lê Sơ, ý thức giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống.
II. Chuẩn bị:
- Thầy: sgk + giáo án.
- Trò: bài soạn
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp: (1 P)
2. Kiểm tra bài cũ: (5 P)
	Em hãy nói rõ tình hình sản xuất nông nghiệp thời Lê sơ? 
	3. Nội dung bài mới: (32p)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1: Tìm hiểu tình hình hình giáo dục và khoa cử
- Giáo dục nước ta được quan tâm và phát triển từ triều đại nào?
- Đến thời Lê Sơ, giáo dục nước ta được quan tâm và phát triển như thế nào?
- Cho HS xem ảnh Quốc tử giám ở Thăng Long
- Thời Lê Sơ, ai là người được đi học? Ai là người dạy học?
- Tích hợp GDCD
Điều 28: Quyền được học tập
giáo dục tiểu học là miễn phí và bắt buộc, khuyến khích phát triển các hình thức giáo dục trung học.
(Công ước quốc tế về quyền trẻ em năm 1990)
- So sánh đối tượng đi học thời Lê Sơ như thế nào so với thời Lý và ngày nay?
- Nội dung học tập, thi cử là gì?
- Các tôn giáo thời Lê Sơ như thế nào?
- Khoa cử thời Lê Sơ được quy định như thế nào?
- TH ngữ văn: Trong chương trình ngữ văn đã học, tác giả nào đã đỗ 3 kì thi?
- Cho HS xem ảnh và giới thiệu về Nguyễn Khuyến.
- Nhà Lê còn hình thức gì để khuyến khích những người đỗ đạc?
- Cho HS xem ảnh lễ vinh quy bái tổ.
- Giới thiệu H45: Hiện nay còn 81 bia. Mỗi bia khắc tên những người đỗ tiến sĩ trong mỗi khóa thi.
- TH GDCD: Gd HS có ý thức giữ gìn di sản văn hóa lịch sử mà các em đã học ở môn GDCD (bài bảo vệ di sản văn hoá)
- Khoa cử thời kì này được tiến hành và đạt được những thành tựu như thế nào?
- Em có nhận xét gì về tình hình thi cử, giáo dục thời Lê Sơ?
- Lý.
- Dựng lại Quốc tử giám ở Thăng Long
- Mở các trường học ở các bộ.
- Xem ảnh Quốc tử giám ở Thăng Long
- Mọi người đều có thể đi học, đi thi. Nhà nước tuyển chọn người giỏi, có đạo đức để làm thầy giáo.
- Thời Lý: chỉ có con em vua quan, quý tộc mới được đi học.
- Thời Lê Sơ: giáo dục được quan tâm và phát triển cho đến thời nay.
- Các sách của đạo Nho
- Đạo Nho chiếm địa vị độc tôn, Phật giáo, Đạo giáo bị hạn chế.
- Những người đỗ kì thi hương gọi là hương cống.....
- Nguyễn Khuyến
- Xem ảnh Nguyễn Khuyến
- Những người đỗ tiến sĩ được vua ban mũ áo, phẩm tước, được vinh qui bái tổ, khắc tên vào bia đá (bia tiến sĩ).
- Xem.
- Thời Lê sơ (1428 - 1527), tổ chức được 26 khoa thi, lấy đỗ 989 tiến sỹ và 20 trạng nguyên
- Qui cũ chặt chẽ.
- Đào tạo được quan lại trung thành, sử dụng đúng người tài.
III. Tình hình văn hoá, giáo dục:
1. Tình hình giáo dục và khoa cử:
- Vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc tử giám ở kinh thành Thăng Long; ở các đạo, phủ đều có trường công, hằng năm mở khoa thi để tuyển chọn quan lại. Đa số dân đều có thể đi học, trừ kẻ phạm tội và làm nghề ca hát.
- Nội dung học tập, thi cử là các sách của đạo Nho. Đạo Nho chiếm địa vị độc tôn, Phật giáo, Đạo giáo bị hạn chế.
- Thời Lê sơ (1428 - 1527), tổ chức được 26 khoa thi, lấy đỗ 989 tiến sỹ và 20 trạng nguyên.
Hoạt động 2: Tìm hiểu Văn học, khoa học, kĩ thuật
- Nêu những thành tựu nổi bật về văn học.
Cho HS thảo luận nhóm (chia 4 nhóm)
- Nhóm 1: 
+ Tìm hiểu sự phát triển của văn học. 
+ Kể tên các tác phẩm văn học thời Lê Sơ mà em biết hoặc được học.
- Nhóm 2: Trình bày sự phát triển của các môn khoa học.
- Nhóm 3: 
+ Sự phát triển của nghệ thuật sân khấu.
+ Kể tên tác phẩm chèo mà em được học trong chương trình ngữ văn 7.
- Nhóm 4: 
+ Nhận xét nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc thời Lê Sơ.
+ Trong bộ môn mĩ thuật em được học, bài nào có liên quan đến nghệ thuật kiến trúc thời Lê Sơ.
- Gọi đại diện nhóm trả lời.
- Gọi nhóm khác nhận xét.
- GV chuẩn xác kiến thức.
- GV giới thiệu cho HS xem hình ảnh các tác phẩm văn học, sử học và nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc...
- TH môn mĩ thuật về lĩnh vực kiến trúc, điêu khắc.
- Vì sao quốc gia Đại Việt có được những thành tựu trên? 
- Văn học chữ Hán tiếp tục chiếm ưu thế.
- HS thảo luận nhóm 
- Đại diện nhóm trả lời.
- Nhận xét.
- Nghe và ghi chép.
- Vận dụng môn mĩ thuật trả lời.
+ Công lao đóng góp của nhân dân.
+ Triều đại phong kiến thịnh trị, có cách trị dân đúng đắn.
+ Sự đóng góp của các bậc hiền tài: Lê Lợi, Nguyễn Trãi
2. Văn học, khoa học, kĩ thuật:
- Văn học chữ Hán tiếp tục chiếm ưu thế; văn học chữ Nôm giữ vị trí quan trọng. Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.
- Sử học có tác phẩm Đại Việt sử kí, Đại Việt sử kí toàn thư...
- Địa lí: Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí...
- Y học: Bản thảo thực vật toát yếu...
- Toán học: Đại thành toán pháp...
- Nghệ thuật sân khấu: ca, múa, nhạc, chèo, tuồng... đều phát triển.
- Điêu khắc có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.
4. Củng cố: (4p)
 Cho HS làm 4 bt trắc nghiệm (đã chuẩn bị sẵn)
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (3p)
 Câu hỏi 1, 2 sgk trang 101
 Về nhà học kĩ bài, soạn tiếp phần IV.
IV. Rút kinh nghiệm:
___________________________________________________________________
NGÀY SOẠN: 10/1/2019
TUẦN: 23 
TIẾT: 46
Bài 20: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ (1428 - 1527) (tt)
I. Mục tiêu:
 1. Kiến thức: 
 Hiểu biết sơ lược cuộc đời và những cống hiến to lớn của một số danh nhân văn hóa, tiêu biểu là nguyễn Trãi và lê Thánh Tông đ/v sự nghiệp của nước Đại Việt ở thế kỉ XV.
 2. Kĩ năng:
 Phân tích, đánh giá các sự kiện lịch sử.
 3. Thái độ:
 Tự hào và biết ơn những bậc danh nhân thời Lê Sơ, từ đó hình thành ý thức trách nhiệm giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc.
II. Chuẩn bị:
 - Thầy: sgk + bài soạn.
 - Trò: bài soạn
III. Các bước lên lớp:
1. Ổn định lớp: (1P)
2. Kiểm tra bài cũ: (5P)
- Giáo dục và thi cử thời Lê Sơ có đặc điểm gì?
- Nêu một số thành tựu văn hóa tiêu biểu.
	3. Nội dung bài mới: (32p)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
HĐ 1. Nguyễn Trãi (1380 - 1442):
- Trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Nguyễn Trãi có vai trò ntn?
- Sau k/n lam Sơn, ông có những đóng góp gì đ/v đất nước?
- Các tác phẩm của ông tập trung phản ánh nội dung gì?
- Gọi HS đọc đoạn in nghiêng.
- Nêu những đóng góp của Nguyễn Trãi qua nhận xét của Lê Thánh Tông.
- Là nhà chính trị, quân sự đại tài, những đóng góp của ông là một trong những nguyên nhân quan trọng -> thắng lợi của k/n Lam Sơn.
- HS trình bày
- Thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc.
- Đọc.
- Là anh hung dt, giúp được nhiều mưu kế quân sự và ngoại giao.
- Là nhà văn hóa kiệt xuất, tinh hoa của thời đại bấy giờ, tên tuổi của ông rạng rỡ trong lịch sử.
IV. Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc
1. Nguyễn Trãi (1380 - 1442):
- Là nhà chính trị, quân sự tài ba, anh hùng dân tộc và danh nhân văn hóa thế giới.
- Có nhiều tác phẩm giá trị: Bình Ngô sách, Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Ức Trai thi tập...
- Tư tưởng của ông tiêu biểu cho tư tưởng của thời đại. Cả cuộc đời ông luôn nêu cao lòng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.
HĐ 2: Lê Thánh Tông (1442 - 1497)
- Trình bày hiểu biết của em về vua Lê Thánh Tông.
- Kể những đóng góp của Lê Thánh Tông trong lĩnh vực văn học.
- Các tác phẩm của ông thể hiện nội dung gì?
- Có nhiều tác phẩm giá trị: Quỳnh uyển cửu ca, Châu cơ thắng thưởng, Hồng Đức quốc âm thi tập...
- Ca ngợi nhà Lê, ca ngợi phong cảnh đất nước, đậm đà tinh thần yêu nước.
2. Lê Thánh Tông (1442 - 1497):
- Một vị vua anh minh, một tài năng xuất sắc trên nhiều lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự và văn, thơ.
- Có nhiều tác phẩm giá trị: Quỳnh uyển cửu ca, Châu cơ thắng thưởng, Hồng Đức quốc âm thi tập...
- Thơ văn của ông chứa đựng tinh thần yêu nước và tinh thần dân tộc sâu sắc.
HĐ 3: Ngô Sĩ Liên (thế kỉ XV):
- Trình bày những hiểu biết của em về nhà sử học Ngô Sĩ Liên?
+ Ông đã đỗ tiến sĩ năm 1442, nhận các chức vụ ở Hàn lâm viện, là 1 trong những tác giả bộ Đại Việt sử kí toàn thư (15 quyển).
3. Ngô Sĩ Liên (thế kỉ XV): 
 Là nhà Sử học nổi tiếng ở thế kỉ XV, là một trong những tác giả bộ Đại Việt sử kí toàn thư (15 quyển).
HĐ 4. Lương Thế Vinh (1442 -?): 
- Nêu những hiểu biết của em về Lương Thế Vinh?
+ Đỗ trạng nguyên năm 1463, nổi tiếng là thần đồng, học rộng, tài trí, là nhà toán học nổi tiếng thời Lê Sơ, Ông có công trình Đại Thành Toán Pháp, Thiền Môn Giáo Khoa còn gọi là Trạng Lường.
4. Lương Thế Vinh (1442 -?): 
 Là nhà Toán học nổi tiếng thời Lê sơ, với nhiều tác phẩm có giá trị: Đại thành toán pháp, Thiền môn giáo khoa...
4. Củng cố: (4p)
 Câu hỏi cuối bài.
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (2P)
 Về nhà học kĩ bài, soạn tiếp bài 21
IV. Rút kinh nghiệm:
..
 Kí duyệt 11/1/2019