Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Tuần: 11, TIẾT : 22
Ngày soạn: 18.10. 2017
Chương III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (thế kỉ XIII -XIV)
Bài 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
I Mục tiêu:
	1. Kiến thức: Giúp cho học sinh hiểu được:
	- Nguyên nhân làm cho nhà Lý sụp đổ và nhà Trần được thành lập. Sự thành lập nàh Trần là cần thiết cho đất nước và xã hội Đại Việt lúc bấy giờ. Việc nhà Trần thay nàh Lý đã góp phần củng cố chế độ quân chủ Trung Ương tập quyền thông qua việc sửa đổi bổ sung thêm pháp luật thời Lý, xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, phục hồi và phát triển kinh tế.
	2. Kĩ năng: rèn luyện kĩ năng vẽ bản đồ, phương pháp so sánh, đối chiếu.
	3. Thái độ:: bồi dưỡng cho học sinh tinh thần bất khuấtchống áp bức bóc lột và tinh thần sáng tạo trong xây dựng đất. Lòng yêu nước, tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và ý thức kế thừa truyền thống dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
II. Chuẩn bị:
	 GV:- Bản đồ nước Đại Việt thời Trần.
 - Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần.
HS: Bài soạn
III. Các bước lên lớp:
	1. Ổn định lớp (1 phút):
	2. Kiểm tra bài cũ (5 phút):
	3. Nội dung bài mới (32): nhà Lý khi mới thành lập, vua quan rất chăm lo việc xây dựng và phát triển đất nước. nhưng đến cuối thế kỉ XII, nhà Lý đã đi xuống đến mức trầm trọng. Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu thêm điều này.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
HĐ1:Nhà Lý sụp đổ:
- Nhà Lý lên ngôi năm nào?
- GV: nhà Lý được thành lập từ năm 1009, trải qua 8 đời vua nhưng đến đời vua thứ 9, nhà Lý ngày càng suy yếu trầm trọng.
- Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý suy yếu như vậy?
- GV: đời vua thứ 8 , Lý Huệ Tông nhường ngôi cho con gái là Lý Chiêu Hoàng, đại thần tranh chấp quyền hành, quan lại quấy nhiễu.
- Gọi HS đọc phần chữ nhỏ.
- Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến hậu quả gì?
- GV: một số thế lực phong kiến ở địa phương đánh giết lẫn nhau.
- Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì?
- GV: nhân cơ hội đó nhà Trần buộc nhà Lý phải nhường ngôi cho Trần Cảnh vào tháng 12/1226.
HĐ2:Nhà Trần củng cố chế độ quân chủ tập quyền
- Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức như thế nào?
- GV: Đứng đầu triều đình là vua, các vua thường nhường ngôi sớm cho con và xưng là Thái Thượng Hoàng, các chức đại thần quan Văn Võ do người họ Trần nắm giữ. Cả nước chia thành 12 bộ, đứng đầu mỗi bộ có các chức chính, phó an phủ sứ, ngoài ra còn đặt thêm một số cơ quan.
- So với bộ máy nhà nước thời Lý, bộ máy nhà nước thời Trần có đặc điểm gì khác?
HĐ3:Pháp luật thời trần:
- Nêu những nét chínhvề luật pháp thời trần?
- Nhận xét bộ Quốc Triều Hình Luật so với bộ Hình Thư thời Lý?
- Nhà Trần đặt cơ quan gì để xét xử việc kiện cáo?
+ Năm 1009.
+ Quan lại ăn chơi sa đọa, chính quyền không quan tâm đến đời sống của nhân dân.
+Hạn hán, lũ lụt, mất mùa xãy ra liên miên, dân nghèo phải bán vợ, con làm nô tì hay cho vào chùa kiếm sống, nhân dân cực khổ, nhiều nơi nổi dậy đấu tranh.
+ Dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các lực lượng rối loạn.
+ Theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền gồm 3 cấp: triều đình, các đơn vị hành chính trung gian, các cấp hành chính cơ sở.
+ Vua nhường ngôi sớm cho con và xưng là Thái Thượng Hoàng.
+ Các chức trọng thần do những người trong họ nắm giữ.
+ Đặt thêm một số cơ quan và một số chức quan.
+ Cả nước chia thành 12 lộ.
HS thảo luận:
+ Cũng giống như bộ Cũng giống như bộ Hình Thư thời Lý nhưng có bổ xung thêm các xác nhận và bảo vệ tư hữu tài sản, qui định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
+ Thẩm Hình Viện.
I. Nhà Trần thành lập:
1) Nhà Lý sụp đổ:
- Từ cuối thế kỉ XII,nhà Lý suy yếu, quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đời sống của nhân dân.
- Kinh tê khủng hoảng, mất mùa, dân li tán.
- Một số thế lực phông kiến địa phươngnổi dậy, nhà Lý buộc phải dựa vào nnhà trần để chống lại các thế lực nổi loạn.
- Tháng 12/1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh. Nhà trần thành lập.
2) Nhà Trần củng cố chế độ quân chủ tập quyền:
- Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền 3 cấp: triều đình, các đơn vị hành chính trung gian từ lộ, phử. Huyện, châu đến xã.,là các cấp hành chính cơ sở.
 .- Đặt thêm một số chức quan.
- Cả nước chia làm 12 lộ.
- Các quí tộc trần được phong vương hầu và ban thái ấp.
3) Pháp luật thời trần:
- Ban hành bộ luật mới gọi là: “Quốc Triều hình luật”. Cũng giống như bộ Hình Thư thời Lý nhưng có bổ xung thêm các xác nhận và bảo vệ tư hữu tài sản, qui định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
- Đặt cơ quan Thẩm Hình Viện để xét xử.
4.Củng cố (4 phút):
Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào?
Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần?
Bộ máy nhà nước thời Trần có nét gì khác so với thời Lý?
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3 phút):
Về nhà học kĩ, soạn phần II.
IV. Rút kinh nghiệm:
GV:
HS:
 Kí Duyệt