Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 33: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh! 
Kiểm tra bài cũ 
* Đọc thuộc lòng bài thơ (phần dịch thơ): Tĩnh dạ tứ (Lí Bạch) 
 Chỉ ra phộp đối trong 2 cõu thơ cuối và nờu tỏc dụng của nú? 
Kiểm tra bài cũ 
Đầu giường ỏnh trăng rọi 
Ngỡ mặt đất phủ sương 
Ngẩng đầu nhỡn trăng sỏng 
Cuối đầu nhớ cố hương 
* Phộp đối trong 2 cõu thơ cuối: 
 Hai cõu cuối cú số chữ bằng nhau, từ loại giống nhau, cấu trỳc ngữ phỏp giống nhau. 
* Tỏc dụng: 
 Thể hiện tình yêu quê hương tha thiết, sâu sắc của nhà thơ. 
Tiết 33 - Bài 10: 
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
	 (Hồi hương ngẫu thư) 
	-Hạ Tri Chương- 
I. ĐỌC VÀ TèM HIỂU CHUNG : 
 1. Đọc: 
 Phiờn õm: 
Thiếu tiểu li gia, lóo đại hồi, 
 Hương õm vụ cải, mấm mao tồi. 
 Nhi đồng tương kiến, bất tương thức , 
 Tiếu vấn: Khỏch tũng hà xứ lai? 
 Dịch nghĩa: 
 Rời nhà từ lỳc cũn trẻ, già mới quay về, 
 Giọng quờ khụng đổi, nhưng túc mai đó rụng. 
 Trẻ con gặp mặt, khụng quen biết, 
Cười hỏi: Khỏch ở nơi nào đến? 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
	 	 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương- 
I. ĐỌC VÀ TèM HIỂU CHUNG : 
 1. Đọc: 
 2. Tìm hiểu chung: 
 a/ Tác giả: 
 - Sinh năm 659-744. Xa quê từ nhỏ, 86 tuổi mới được trở lại quê hương. 
 b/ Tác phẩm: 
 * Tỡnh huống: 
	- “Ngẫu nhiên viết” chứ không phải tình cảm được bộc lộ một cách ngẫu nhiên. 
	- Từ “ngẫu” không làm giảm giá trị của bài thơ mà còn làm tăng ý nghĩa của bài lên gấp bội. 
 * So sỏnh: 
	- Nguyên tác: Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. 
	- Dịch thơ: Thể thơ lục bát. 
 * Nhịp lẻ: 4/3, câu cuối: 2/5. 
 * Gieo vần: Câu 1 và câu 2. Vần “ôi”. 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
	 	 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương- 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN : 
 1. Nhan đề : 
 NGẪU NHIấN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUấ 
 (Hồi hương ngẫu thư) 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư)	 -Hạ Tri Chương- 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN : 
 2. Hai câu thơ đầu : 
	 	 Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi, 
	 	Hương âm vô cải, mấn mao tồi. 
	(Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về, 
	Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.) 
	- Khái quát ngắn gọn cuộc đời xa quê: 
	 + Thiếu tiểu - lão đại. 
	 + li gia - hồi.	 
	 + vô cải – tồi. 
	- Sự thay đổi của nhà thơ về: vóc dáng, tuổi tác, mái tóc. 
	- Không đổi: giọng nói quê hương. 
	  Làm nổi bật tình cảm gắn bó với quê hương. 
	- Sử dụng phương thức: Kể và tả (kể là chính) 
	  Tạo giọng điệu: Buồn. 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư)	 -Hạ Tri Chương- 
 Phép đối (tiểu đối) 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương- 
II. ĐỌC – HIấU VĂN BẢN : 
	 3. Hai câu thơ cuối: 
	 	 Nhi đồng tương kiến, bất tương thức, 
	 	 Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai. 
	 (Trẻ con gặp mặt, không quen biết, 
	Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?) 
 - So sánh bản nguyên tác và bản dịch thơ: 
	+ Bản dịch thơ 1: Sai từ “không chào”. 
	 Mất từ “cười”. 
	+ Bản dịch thơ 2: Mất từ “nhi đồng” 
 - Bị coi là khách ngay giữa quê mình, giữa nơi chôn rau cắt rốn. 
 Điều này không vô lí vì: + Tác giả đã thay đổi. 
	 + Quê hương cũng đã thay đổi. 
 - Tâm trạng: Lúc đầu ngạc nhiên bất ngờ buồn tủi ngậm ngùi 
	 xót xa cùng ập đến. 
Tạo giọng điệu bi hài thấp thoáng ẩn hiện sau những lời tường thuật khách quan, hóm hỉnh. 
 - Nội dung của hai câu thơ đầu và hai câu thơ sau có mối liên hệ chặt chẽ: Vẫn là những lời miêu tả, kể tự nhiên khách quan, vẫn là những sự ngẫu nhiên. Nhưng đằng sau tất cả sự khách quan và ngẫu nhiên đó là tình cảm tha thiết, gắn bó sâu nặng của tác giả đối với quê hương. 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương- 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN: 
	 4. Nghệ thuật: 
	 - Sử dụng cỏc yếu tố tự sự . 
 - Cấu tứ độc đỏo. 
	 - Sử dụng biện phỏp tiểu đối hiệu quả. 
	 - Cú giọng điệu bi hài thể hiện ở 2 cõu cuối. 
	 5. í nghĩa : 
	 Tỡnh quờ hương là một trong những tỡnh cảm lõu bền và thiờng liờng nhất của con người . 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương- 
*. Ghi nhớ: 
 Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ. 
III. LUYỆN TẬP : 
	 *Hãy điền vào chỗ trống những từ ngữ thích hợp trong đoạn văn sau: 
	 “Hồi hương ngẫu thư” là viết .............. mà vẫn gây thảng thốt, vẫn khiến lòng ta phải day dứt nghĩ suy. ...............đã làm ........... thay đổi và ................... cũng đã đổi thay. Đó là quy luật tất yếu mà sao đọc lên ta thấy ngậm ngùi, chua xót. Người con của quê hương sau bao năm lại trở thành .......... ngay trên chính quê hương. Cho dù câu hỏi của lũ trẻ thật quá ................ mà khiến người đ ọc khỏi phải ...................rồi nữa là xót xa. Bài thơ gửi trọn ............... thiết tha sâu nặng với quê hương, nó vượt xa cái hữu hạn của một đời người, cái vô hạn của thời gian, nó tồn tại trong vô thức và vĩnh viễn. 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương- 
ngẫu nhiên 
 Thời gian 
tác giả 
quê hương 
khách 
hồn nhiên 
ngỡ ngàng 
tình yêu 
Hồi hương ngẫu thư kì nhị 
	 -Hạ Tri Chương- 
	 Phiên âm: 
	 Li biệt gia hương tuế nguyệt đa 
	Cận lai nhân sự bán tiêu ma 
	Duy hữu môn tiền Kính Hồ thủy 
	Xuân phong bất cải cựu thời ba. 
	 Dịch thơ: 
	 Trải bao năm tháng xa quê 
	Chuyện đời điểm lại nửa bề tiêu vong 
	Chỉ còn trước cửa hồ trong 
	Gió xuân không xóa những vòng sóng xưa. 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương- 
Hướng dẫn về nhà: 
	 - Học thuộc lòng bài thơ. 
	- Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về quê hương. 
	- Soạn bài: “ Từ trỏi nghĩa”. 
Tiết 33 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê 
 (Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-