Giáo án Vật lí Lớp 9 - Tuần 24 - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Tuần: 24	 Ngày soạn: 24/1/ 2018
Tiết: 47 	 
Bài 42. THẤU KÍNH HỘI TỤ 
I. MỤC TIÊU:
- Kiến thức:
 	+ Nhận biết được thấu kính hội tụ. 
+ Mô tả được đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua TKHT. Nêu được tiêu điểm (chính), tiêu cự của thấu kính là gì? 
- Kĩ năng:
 + Xác định được thấu kính là TKHT qua việc quan sát trực tiếp các thấu kính này.
 + Vẽ được đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua TKHT
- Thái độ: Nghiêm túc, hợp tác trong hoạt động nhóm.
II. CHUẨN BỊ:
* Thầy: Máy chiếu. (biểu diễn thí nghiệm ảo thay thế dụng cụ thí nghiệm hư hỏng)
* Trò: xem trước bài
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp: (1 phút). GV kiểm tra sĩ số: 
2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
- GV?: Thế nào là hiện tượng khúc xạ ánh sáng?
- GV?: Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, góc khúc xạ như thế nào so với góc tới?
- GV?: Chỉ trên hình vẽ tia tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc xạ?
không khí
Nước
 3. Nội dung bài mới:
Hoạt động của Thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản 
Hoạt động 1: (2 phút). Đặt vấn đề vào bài.
-GV yêu cầu HS đọc phần thông tin đầu bài SGK
-GV chốt lại vấn đề 
-HS đọc phần thông tin đầu bài SGK
-HS lắng nghe
Hoạt động 2: (7 phút). Nhận biết đặc điểm của TKHT
-GV gọi HS đọc thông tin mục 1
-GV giới thiệu TN, trình chiếu TN ảo, yêu cầu HS quan sát
-GV yêu cầu HS làm C1 
-GV thông báo về tia tới, tia ló.
-GV yêu cầu HS làm C2
-HS đọc thông tin mục 1 SGK
-HS quan sát 
-HS: là chùm hội tụ 
-HS lắng nghe.
-HS chỉ trên TN tia tới, tia ló
I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
 C1: chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ
Hoạt động 3: (5 phút). Nhận biết hình dạng của TKHT. 
-GV yêu cầu HS quan sát TKHT thật, quan sát hình 42.3 a, b, c và trả lời C3 
-GV chốt lại, ghi bảng
-GV thông báo về chất liệu làm TKHT thường dùng trong thực tế, kí hiệu TKHT
-HS: phần rìa mỏng hơn phần giữa
-HS lắng nghe, ghi bài
-HS lắng nghe, ghi bài
2. Hình dạng của TKHT:
 - TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
- Kí hiệu TKHT: 
Hoạt động 4: (13 phút). Tìm hiểu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của TKHT
-GV trình chiếu lại TN ảo, yêu cầu HS làm C4
-GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, xác định trục chính, quang tâm.
-GV thông báo khái niệm trục chính, quang tâm
-GV trình chiếu lại TN ảo
-GV yêu cầu HS làm C5, C6
-GV treo bảng phụ vẽ sẵn hình42.2, hướng dẫn HS biểu diễn chùm tia tới, tia ló
-GV?: Tiêu điểm của TK là gì? Mỗi TK có mấy tiêu điểm? Vị trí của chúng có đặc điểm gì?
-GV trình chiếu giới thiệu đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TKHT (Xoáy sâu)
-HS: chỉ trên màn ảnh 
-HS lắng nghe
-HS quan sát, trả lời:
C5: Tia ở giữa
C6: Cũng hội tụ tại 1 điểm
-HS: + điểm hội tụ của chùm tia ló sau khi.
+ có 2 điểm
+ cách đều quang tâm
-HS quan sát, lắng nghe
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của TKHT:
F
ŸŸ
F’
ŸŸ
O
 + () là trục chính
 + O là quang tâm
 + F và F’ là các tiêu điểm
 + OF =OF’ = f là tiêu cự của TKHT
Hoạt động 5: (6 phút). Vận dụng
-GV treo bảng phụ vẽ sẵn hình 42.6, yêu cầu HS làm C7
-GV trình chiếu kết quả bài làm, giới thiệu đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TKHT
-HS làm C7 theo yêu cầu của đề 
-HS quan sát, lắng nghe
III. Vận dụng: 
C7: 
S
S’
F
F'
4. Củng cố: (4 phút)
- GV?: Cho biết đặc điểm đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua TKHT?
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài.
5. Hướng dẫn về nhà: (2 phút)
- Học bài
- Đọc phần “có thể em chưa biết”
- Làm bài tập 42.1 sách bài tập.
- Soạn trước bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi TKHT 
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
- Thầy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 	- Trò: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tuần: 24 	 Ngày soạn: 24/1/ 2018 
Tiết: 48 	
BÀI 43. ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ (Tiết 1)
I. MỤC TIÊU:
- Kiến thức: Nêu được các đặc điểm về ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ (TKHT).
- Kĩ năng: Dựng được ảnh của một điểm sáng tạo bởi TKHT bằng cách sử dụng các tia đặc biệt.
- Thái độ: Nghiêm túc, hợp tác trong hoạt động nhóm, yêu thích môn học.
II. CHUẨN BỊ:
- Thầy: Máy chiếu. (biểu diễn thí nghiệm ảo thay thế dụng cụ thí nghiệm hư hỏng)
+ Dụng cụ TN cho các nhóm: 1 TKHT, 1 giá quang học, 1 nguồn sáng, 1 vật sáng.
+ Thước thẳng, phấn màu.
+ Kẻ sẵn bảng 1
- Trò: soạn trước bài, thước thẳng, kẻ sẵn bảng 1 ở vở nháp.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 
1. Ổn định lớp: (1 phút). GV kiểm tra sĩ số: 
 2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
- GV?: Nêu cách nhận biết TKHT.
- GV?: Kể tên và biểu diễn trên hình vẽ đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua TKHT 
 3. Nội dung bài mới:
Hoạt động của Thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản 
Hoạt động 1: (3 phút). Đặt vấn đề vào bài.
-GV đặt vấn đề như phần đầu bài SGK
-HS lắng nghe, suy nghĩ
Hoạt động 2: (20 phút). Tìm hiểu đặc điểm đối với ảnh của 1 vật tạo bởi TKHT 
-GV gọi HS đọc phần thông tin ở mục 1 SGK
-GV giao dụng cụ, hướng dẫn lắp dụng cụ TN
-GV yêu cầu HS làm TN như SGK và trả lời C1, C2, C3
-GV treo bảng phụ kẻ sẵn bảng 1, yêu cầu HS hoàn thành bảng 1
-GV theo dõi, giúp đỡ các nhóm quan sát ảnh trong từng trường hợp.
-HS đọc thông tin mục 1
-HS hoạt động nhóm lắp dụng cụ TN
-HS hoạt động nhóm làm TN, thảo luậnàtrả lời 
-HS hoàn thành bảng 1
 Kết quả 
Lần quan sát
TN 
Khoảng cách từ vật đến TK (d)
1
Vật ở rất xa TK
2
d > 2f
3
f < d < 2f
4
d < f
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi TKHT:
1. Thí nghiệm:
2. Hãy ghi các nhận xét ở trên vào bảng :
Bảng 1:
Đặc điểm của ảnh
Thật hay ảo?
Cùng chiều hay ngược chiều so với vật?
Lớn hơn hay nhỏ hơn vật?
ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn
ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn
ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn
ảnh ảo
Cùng chiều
Lớn hơn
Hoạt động 3: (10 phút). Dựng ảnh của 1 điểm sáng tạo bởi TKHT
-GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 1 SGK
-GV treo bảng phụ vẽ sẵn hình 43.3 và yêu cầu HS làm C4
-Nhận xét, hoàn thành câu C4
-HS đọc SGK
-HS quan sát, làm C4 theo yêu cầu của gv
-Lắng nghe, vẽ hình câu C4.
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi TKHT:
•
•
S
S’
F
F’
∆
O
•
•
4. Củng cố: (3 phút)
- GV?: + Hãy nêu đặc điểm của ảnh của 1 vật tạo bởi TKHT
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (3 phút)
- Học bài
- Đọc phần “có thể em chưa biết”
- Làm bài tập: 42-43.1,2,3 SBT
- Xem trước cách dựng ảnh của một vật qua TKHT.
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
- Thầy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 	- Trò: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
Trình kí tuần 24: