Giáo án Tự chọn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 24: Ôn tập Tập làm văn (Các yếu tố trong văn nghị luận) - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 26/02/2018
Tiết: 24
Tuần: 31
ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN
(Các yếu tố trong văn nghị luận)
I. Mục tiêu 
- Bổ sung, nâng cao hiểu biết về văn nghị luận.
- Nắm được vai trò của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận và cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận.
1.Kiến thức
- Lập luận là phương thức biểu đạt chính trong văn n/luận. 
- Biểu cảm là yếu tố hỗ trợ cho lập luận, góp phần tạo nên sức lay động, truyền cảm của bài văn n/luận. 
2. Kĩ năng
- Nhận biết yếu tố biểu cảm và tác dụng của nó trong bài văn n/luận
- Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn n/luận hợp lí, có hiệu quả,phù hợp với lô-gic lập luận của bài văn n/luận.
- GDKNS: Lựa chọn yếu tố biểu cảm để tạo lập bài văn nghị luận có hiệu quả.
3. Thái độ: HS có ý thức khi viết bài văn nghị luận.
II. Chuẩn bị
- Thầy: Soạn giáo án, SGK, CKTKN.
- Trò: Soạn bài, chuẩn bị bài mới.
III. Các bước lên lớp.
1. Ổn định lớp: (1p)
2. Kiểm tra bài cũ: Không
3. Nội dung bài mới: (33p)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1(20p): Ôn tập lí thuyết
- Trong văn nghị luận, yếu tố biễu cảm được thể hiện như thế nào?
- Vai trò của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận là gì?
- Muốn biểu cảm tốt thì cần phải có yêu cầu gì?
- Có ý kiến cho rằng: Càng dùng nhiều từ ngữ biểu cảm, câu cảm thán thì giá trị biểu cảm trong văn nghị luận càng tăng. Ý kiến đó có đúng không? Vì sao?
- Trong văn nghị luận có cần yếu tố miêu tả và tự sự hay không? Vì sao?
- Cần chú ý điều gì khi sử dụng 2 yếu tố miêu tả và tự sự? 
- Yếu tố biểu cảm thể hiện qua từ ngữ, câu văn, ngữ điệu, cử chỉ, thể hiện cảm xúc, tâm trạng của người nói và người viết.
- Một bài văn nghị luận viết ra không chỉ bằng sự sáng suốt mạch lạc chặt chẽ của trí tuệ mà còn bằng cả sự nhiệt tình, tha thiết tâm hồn. Yếu tố biểu cảm không thể thiếu, làm cho bài văn nghị luận đạt hiệu quả cao hơn, thuyết phục hơn, nó tác động mạnh mẽ tới tình cảm của người khác.
- Trước hết phải có cảm xúc để biểu lộ. Cảm xúc ấy phải chân thành, nếu không sẽ không thể chinh phục được tình cảm của người đọc, người nghe và không được phá vỡ mạch nghị luận của bài văn.
- Mục đích nghị luận nêu luận điểm, trình bày luận cứ để bàn luận phải trái, đúng sai, nên xác định hành động và cách sống ntn? => Ở đây biểu cảm không đóng vai trò chủ đạo mà chỉ là yếu tố phụ trợ cho quá trình nghị luận.
- Trong văn nghị luận, yếu tố biểu cảm chỉ đóng vai trò phục vụ cho công việc nghị luận. Bởi thế, yếu tố biểu cảm phải được dùng sao cho phù hợp, nó phải hoà vào luận cứ, luận chứng, làm nổi bật và khắc sâu luận điểm trong lòng người nghe.
à Không làm phá vỡ mạch lập luận của bài văn hoặc qúa trình nghị luận bị đứt đoạn.
- Thường vẫn cần các yếu tố tự sự và miêu tả. Bởi vì 2 yếu tố này giúp cho việc trình bày luận điểm, luận cứ trong bài văn được rõ ràng, cụ thể, sinh động hơn, có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn của bài văn.
- Phải phục vụ cho việc làm rõ luận điểm và không phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn
I. Lí thuyết
1. Yếu tố biểu cảm
2. yếu tố miêu tả và tự sự trong bài văn nghị luận.
Hoạt động 2 (18p): Luyện tập
- Đưa yếu tố biểu cảm vào trong bài vănđược viết theo đề bài: Chứng minh rằng nhiều bài thơ em đã học như Cảnh khuya, Khi con tu hú, Quê hương biểu hiện rõ tình cảm thiết tha của nhà thơ đối với thiên nhiên, đất nước.
- Khi đưa yếu tố biểu cảm vào bài làm cần phải chú ý điều gì?
- Cần phát biểu các luận cứ:
+ Đó là cảnh thiên nhiên đẹp, trong sáng, hấm đẫm tình người.
+ Đó là cảnh thiên nhiên gắn bó với những khao khát tự do.
+ Đó là cảnh thiên nhiên gắn liền với nỗi nhớ và tình yêu làng biển quê hương.
- Yếu tố biểu cảm: Đồng cảm, chia sẻ, kính yêu, khâm phục, cùng bồn chồn, rạo rực, cúng lo lắng, băn khoăn,...
-> Khi đưa yếu tố biểu cảm vào cần chú ý một số điểm sau:
+ Bản thân người viết cũng có tình cảm chân thật đối với quê hương.
+ Không phải từ nào, câu nào cũng cần biểu cảm.
+ Lựa chọn thời điểm đưa từ ngữ, câu văn biểu cảm cho thích hợp.
II. Luyện tập.
Bài tập 1: Đưa yếu tố biểu cảm vào trong bài vănđược viết theo đề bài: Chứng minh rằng nhiều bài thơ em đã học như Cảnh khuya, Khi con tu hú, Quê hương biểu hiện rõ tình cảm thiết tha của nhà thơ đối với thiên nhiên, đất nước.
4. Củng cố: (3p) 
Nêu vai trò yếu tố biểu cảm, miêu tả và tự sự trong văn nghị luận?
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (3p) 
- Học thuộc ghi nhớ. 
- Đọc lại bài thuế máu, tìm các yếu tố biểu cảm và tìm hiểu tác dụng của chúng.
IV. Rút kinh nghiệm
- Thầy:
- Trò:..
Kí duyệt tuần 31, ngày
Tổ phó
Trịnh Mỹ Hằng