Giáo án Tự chọn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 13: Ôn tập Văn bản "Nhớ rừng", "Ông đồ" - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 25/12/2017
Tiết: 13
Tuần: 20
ÔN TẬP VĂN BẢN: NHỚ RỪNG, ÔNG ĐỒ
I. Mục tiêu 
- Biết đọc – hiểu một tác phẩm thơ lãng mạn tiêu biểu của phong trào Thơ mới.
- Thấy được một số biểu hiện của sự đổi mới về thể loại, đề tài, ngôn ngữ, bút pháp nghệ thuật được thể hiện trong bài thơ.
1.Kiến thức 
- Sơ giản về phong trào thơ mới. 
- Chiều sâu tư tưởng yêu nước thầm kín của lớp thế hệ trí thức Tây học chán ghét thực tại, vươn tới cuộc sống tự do. 
- Hình tưởng nghệ thuật độc đáo, có nhiều ý nghĩa của bài thơ “Nhớ rừng”.
- Sự đổi thay trong đười sống xã hội và sự tiếc nuối của nhà thơ đối với những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc đang bị mai một.
- Lối viết bình dị mà gợi cảm của nhà thơ trong bài thơ.
2.Kĩ năng 
- Nhận biết được tác phẩm thơ lãng mạn. 
- Đọc diễn cảm tác phẩm thơ hiện đại viết theo bút pháp lãng mạn. 
- Phân tích được những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm.
3. Thái độ:
- Thấy được tình yêu nước thầm kín của lớp thế hệ trí thức Tây học.
- Bảo vệ rừng và động vật quý hiếm.
Yêu quý những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc.
II. Chuẩn bị:
- Thầy: Soạn giáo án, SGK, CKTKN
- Trò: Soạn bài, SGK.
III. Các bước lên lớp
1. Ổn định lớp (1p):
2. Kiểm tra bài cũ: không
 Kiểm tra vở soạn bài ở nhà của học sinh .
3. Nội dung bài mới (38p):
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1 (13p): lí thuyết
- Em hãy cho biết tâm trạng của con hổ trong vườn bách thú như thế nào?
- Hình ảnh con hổ và cuộc sống nơi núi rừng hùng vĩ như thế nào?
- Em hãy cho biết ý nghĩa của bài.
- Hình ảnh ông đồ gắn liền thời điểm nào? Điều đó có ý nghĩa gì?
- Ở cuối bài hình ảnh ông Đồ xuất hiện nhưng không còn ai quan tâm đến nữa có ý nghĩa gì?
- Ý nghĩa bài thơ?
- Tâm trạng căm hờn và uất hận, vì phải chung sống với con vật tầm thường, cảnh vật giả dối
- HS nhắc lại.
- Mượn lời con hổ trong vườn bách thú,tác giả kín đáo bộc lộ tình cảm yêu nước, niềm khát khao khỏi kiếp đời nô lệ.
- Ông đồ - hình ảnh không thể thiếu-> làm nên nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc được mọi người mến mộ.
- Đồng cảm sâu sắc với nỗi lòng tê tái của ông đồ, tiếc thương cho một thời đại văn hóa đã di qua.
=> Sự mai một những giá trị truyền thống là vấn đề của đời sống hiện đại, được phản ánh trong lời thơ tự nhiên, đầy cảm xúc.
- HS trả lời
I. Lí thuyết
1. Bài “ Nhớ rừng”.
- Tâm trạng căm hờn và uất hận, vì phải chung sống với con vật tầm thường, cảnh vật giả dối.
- Hình ảnh con hổ: lẫm liệt, ngang tàng, kiêu hãnh đầy uy lực của một chúa tể sơn lâm.
Với cuộc sống: đầy đủ, tự do, làm chủ bản thân và làm chủ khu rừng. 
- Ý nghĩa.
2. Bài “Ông Đồ”
- Ông đồ - hình ảnh không thể thiếu-> làm nên nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc được mọi người mến mộ.
- Đồng cảm sâu sắc với nỗi lòng tê tái của ông đồ, tiếc thương cho một thời đại văn hóa đã di qua.
- Khắc họa hình ảnh ông đồ, nhà thơ thể hiện nỗi tiếc nuối cho những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc đang bị tàn phai
Hoạt động 2 (25p): Luyện tập
- Em hãy lập dàn bài phân tích tâm trạng của con hổ trong bài thơ Nhớ rừng? 
- Mở bài cần giới thiệu gì?
- Thân bài cần có những ý nảo?
- Kết bài như thế nào?
- Câu thơ sau sữ dụng phép tu từ nào?
“ Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiêng sầu”.
- Nghĩa của từ “Ông Đồ trong bài thơ của Vũ Đình Liên là gì?
- Hình ảnh nào lặp lại trong khổ thơ đầu và khổ thơ cuối của bài?
- Bài thơ có kết cấu như thế nào?
- HS lập dàn bài:
- Mở bài: Giới thiệu về bài thơ và hình tượng con hổ.
+ Nhớ rừng của Thế Lữ viết năm 1934, in trong tập Mấy vần thơ (1935). Là một trong những bài thơ kiệt tác của Thế Lữ và phong trào thơ mới.
+ Con hổ là hình tượng trung tâm của bài thơ. Mượn lời con hổ bị nhốt diễn tả khao khát tự do và tâm sự yêu nước của những người nô lệ.
- Thân bài:
Tâm trạng của con hổ trong cảnh giam cầm ỏ vườn bách thú:
+ Niềm uất hận “gậm một khối căm hờn trong cũi sắt” và nỗi ngao ngán “nằm dài trông ngày tháng qua dần”.
+ Tâm trạng chán chường và thái độ khinh miệt trước sự tầm thường giả dối.
- Nỗi nhớ rừng da diết khôn nguôi (đoạn 2, 3, 5): 
+ Nhớ cảnh nước non hùng vĩ với tất cà những gì lớn lao, hùng vĩ.
+ Con hổ tiếc thương thuở tung hoành, được tự do và uy quyền của chúa sơn lâm.
- Tâm trạng của con hổ là một hình ảnh ẩn dụ hiện ra một cách kín đáo tâm trạng của tác giả, cũng là tâm sự yêu nước của người Việt.
+ Tâm trạng ấy đã làm nên giá trị và sức sống của bài thơ.
- Nhân hóa.
- Người dạy học chữ nho ngày xưa.
- Hoa đào.
- HS trả lời theo sự hiểu biết của mình.
II. Luyện tập
Bài 1: Lập dàn bài phân tích tâm trạng của con hổ trong bài thơ Nhớ rừng.
- Mở bài: Giới thiệu về bài thơ và hình tượng con hổ.
- Thân bài:
+ Tâm trạng của con hổ trong cảnh giam cầm ỏ vườn bách thú.
+ Nỗi nhớ rừng da diết khôn nguôi.
- Kết bài: Khẳng định lại vấn đề.
Bài 2: Trả lời các câu hỏi
Bài 3: Kết cấu bài thơ Ông Đồ.
Kết cấu bài thơ giản dị mà chặt chẽ, có nghệ thuật. Đó là kết cấu đầu cuối tương ứng và 2 cảnh tượng tương phản sâu sắc cùng miêu tả ông đồ ngồi viết thuê bên hè phố. Cách kết ấy làm nổi bật chủ đề bài thơ, thể hiện tình cảnh thất thế, tàn tạ đáng buồn của ông đồ, một cách đầy ám ảnh.
4. Củng cố (3p): 
 Qua bài thơ nhớ rừng thể hiện tâm sự gì của lớp trí thức những năm 1930? 
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3p): 
 - Đọc kĩ, tìm hiểu sâu hơn 1 vài chi tiết biểu cảm trong 2 bài thơ.
 - Học thuộc lòng 1 khổ của 2 bài thơ.
 IV. Rút kinh nghiệm: 
- Thầy:
- Trò:..
 Kí duyệt tuần 20, ngày 
Tổ phó
Trịnh Mỹ Hằng