Giáo án Địa lí Lớp 6 - Tiết 5: Phương hướng trên bản đồ. Kinh độ,vĩ độ và toạ độ địa lí - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Tuần: 5; Tiết: 5
Ngày soạn: 04/9/2018
Bài 4: PHƯƠNG HƯỚNG TRÊN BẢN ĐỒ.
 KINH ĐỘ,VĨ ĐỘ VÀ TOẠ ĐỘ ĐỊA LÍ 
I. Mục tiêu bài học.
1.Kiến thức:
- Biết phương hướng trên bản đồ và một số yếu tố cơ bản của bản đồ 
- Phương hướng chính trên bản đồ (8 hướng chính) 
- Biết cách tìm phương hướng, kinh độ, vĩ độ, tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ và trên quả Địa Cầu
2. Kỹ năng : xác định phương hướng kinh độ, ví độ, tọa độ trên bản đồ
3. Thái độ : Có ý thức học tập 
II. Chuẩn bị
	Thầy: - Quả địa cầu
Bản đồ: Châu Á, khí hậu khu vực Đông Nam Á
Trò : xem bài trước
III. Lên lớp
1. Ổn định Lớp (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (5 ')
a. Tỉ lệ Bản đồ là gì? Làm bài tập 2 SGK
b. Nêu ý nghĩa của tử số, mẫu sốtrong số tỉ lệ
VD; 1:15000.000, làm bài tập 3 SGK
2. Nội dung bài mới: (32’)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản 
HĐ1: Tìm hiểu phương hướng trên bản đồ (10’)
- Quan sát hình vẽ và xác định trên bản đồ có mấy hướng chính?
- Có thể dựa vào những cơ sở nào để xác định phương hướng trên bản đồ?
Gv : Giới thiệu khi xác định phương hướng trên bản đồ (chú ý phần chính giữa bản đồ được coi là phần trung tâm, từ trung tâm xác định phía trên là hướng Bắc, dưới là hướng Nam, trái là hướng Tây, phải là hướng Đông)
- G/v hướng dẫn cho HS điền vào các mũi tên hướng.
- Gọi học sinh lên xác định ở bảng rồi cho vẽ vào vở
+ Dựa vào sgk Nêu khái niệm của Kinh Tuyến là gì? 
Vĩ Tuyến là gì?
- Nếu bản đồ không có đường kinh tuyến và vĩ tuyến thì chúng ta làm thế nào để xác định hướng?
* Xoáy sâu: Dựa trên bản đồ em hãy xác định các hướng Bắc, hướng nam, hướng Đông , hướng Tây?
- Học sinh theo dõi
 - có 8 hướng chính.
- Theo qui ước, phần chính giữa bản đồ là phần trung tâm. 
+ Đầu trên kinh tuyến chỉ hướng Bắc. Đầu dưới chỉ hướng Nam. 
+ Đầu bên phải của vĩ tuyến chỉ hướng Đông. Đầu bên trái chỉ hướng Tây.
- Học sinh lên điền các hướng trên hình
- Học sinh trả lời được: Kinh tuyến là các đường nối cực Bắc -> Nam cũng là đường chỉ hướng Bắc –Nam
- Vĩ tuyến là đường vuông góc các kinh tuyến và chỉ hướng Đông – Tây
- Với bản đồ không có kinh tuyến và vĩ tuyến,phải dựa vào mũi tên chỉ hướng Bắc để xác định các hướng còn lại
1. Phương hướng trên bản đồ
 - Phương hướng chính trên bản đồ: có 8 hướng chính.
- Cách xác định phương hướng trên bản đồ:
+ Với bản đố có kinh tuyến,vĩ tuyến: phải dựa vào các đường kinh tuyến và vĩ tuyến để xác định phương hướng. 
Quy ước: Ở giữa là trung tâm. 
 Đầu trên kinh tuyến chỉ hướng Bắc. Đầu dưới chỉ hướng Nam. 
 Đầu bên phải của vĩ tuyến chỉ hướng Đông. Đầu bên trái chỉ hướng Tây.
+ Với các bản đố không vẽ kinh vĩ tuyến: phải dựa vào mũi tên chỉ hướng bắc trên bản đồ để xác định hướng bắc, sau đó tìm các hướng còn lại. 
HĐ2: Tìm hiểu kinh độ, vĩ độ và toạ độ địa lí(12’)
 200 Kinh tuyến gốc
 C 100 
 ?
 0xích đạo
+ Hãy tìm điểm C (Trên H11) Đó là chỗ gặp nhau của Kinh tuyến và Vĩ tuyến ?
- Khoảng cách từ C đến kinh tuyến gốc xác định kinh độ của điểm C
- Khoảng cách từ điểm C đến xích đạo (vĩ tuyến gốc) xác định vĩ độ của điểm C
- Vậy kinh độ, vĩ độ của địa điểm là gì? 
- Toạ độ địa lí của một điểm là gì?
* lưu ý để học sinh phân biệt.Vĩ tuyến B -> N, Kinh tuyến Đ -> T
- Treo bản đồ, khu vực Đông Nam á để học sinh xác định.
* THGDQP&AN:
Qua bản đồ hành chính Việt Nam em có nhận xét gì về chủ quyền Biển Đông VN và hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa?
- Học sinh trả lời được: Vĩ tuyến // Xích đạo
- Học sinh quan sát và tìm chỗ gặp nhau
- Dựa vào đường kinh tuyến vĩ tuyến gốc
- Điểm C trên hình 11 là chỗ gặp nhau của kinh tuyến 200T và vĩ tuyến 100B
- Kinh độ và vĩ độ của một địa điểm là số độ chỉ khoảng cách từ kinh tuyến và vĩ tuyến đi qua địa điểm đó đến kinh tuyến gốc và vĩ tuyến gốc.
- Kinh độ: là số độ chỉ khoảng cách của đường kinh tuyến đi qua điểm đó so với kinh tuyến gốc.
- Vĩ độ: là số độ chỉ khoảng cách của đường vĩ tuyến đi qua điểm đó so với vĩ tuyến gốc.
- Tọa độ địa lí: là kinh độ và vĩ độ của địa điểm đó.
2. Kinh độ vĩ độ và toạ độ địa lí
- Kinh độ: là số độ chỉ khoảng cách của đường kinh tuyến đi qua điểm đó so với kinh tuyến gốc.
- Vĩ độ: là số độ chỉ khoảng cách của đường vĩ tuyến đi qua điểm đó so với vĩ tuyến gốc.
-Toạ độ địa lí của một điểm chính là kinh độ, vĩ độ của điểm đó trên bản đồ
HĐ3: Bài tập (10’)
Y/c HS hoạt động nhóm (3 Phút) làm bài tập 
a. Hãy xác định bay
- Hà Nội đến Viêng Chăn: 
- Hà Nội đến Gia- các- ta: 
- Hà Nội đến Ma-ni-la: 
- Cu-la-lăm-pơ đến Băng Cốc: 
-Cu-la-lăm-pơ đến Ma-ni-la:
- Ma-ni-la đến Băng Cốc: 
* Nâng cao: Em hãy xác định phương hướng, kinh độ, vĩ độ, tọa độ địa lí của một điểm A trên bản đồ?
+ Hãy xác định toạ độ địa lí của các điểm B,C ?
- Hướng dẫn Hs làm bài tập mục c, d.
HS hoạt động nhóm (3 Phút) làm bài tập
 Đ/d nhóm lên báo cáo :
- Hà Nội đến Viêng Chăn: Tây Nam 
- Hà Nội đến Gia- các- ta: Nam
- Hà Nội đến Ma-ni-la: Đông Nam 
- Cu-la-lăm-pơ đến Băng Cốc: Bắc
-Cu-la-lăm-pơ đến Ma-ni-la: Đông Bắc
- Ma-ni-la đến Băng Cốc: Tây
 1300 Đ 
A{
 100 B
 1100 Đ
B{
 100 B
 1300 Đ 
C{
 00 
- Hướng dẫn Hs làm bài tập mục c, d.
3. Bài tập
a. Các hướng bay từ:
- Hà Nội đến Viêng Chăn: Tây Nam 
- Hà Nội đến Gia- các- ta: Nam
- Hà Nội đến Ma-ni-la: Đông Nam 
- Cu-la-lăm-pơ đến Băng Cốc: Bắc
-Cu-la-lăm-pơ đến Ma-ni-la: Đông Bắc
- Ma-ni-la đến Băng Cốc: Tây
b.Toạ độ địa lí của các điểm A,B,C như sau:
 1300 Đ 
A{
 100 B
 1100 Đ
B{
 100 B
 1300 Đ 
C{
 00
c. Tìm trên bản đồ H12 các điểm có toạ độ địa lí
 1400Đ 1200Đ
E { D {
 00 100N
d. Quan sát H13, cho biết các hướng đi từ điểm O đến các điểm A, B, C, D
O → A: hướng Bắc 
O → B: hướng Đông 
 O → C: hướng Nam 
 O → D: hướng Tây 
4. Củng cố (5’)
- Giáo viên cho học sinh luyện tập phần xác định phương hướng?
- Xác định toạ độ địa lý một điểm 
- Xác định hướng bay
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (2’)
- Học các câu hỏi và làm bài tập cuối sách giáo khoa
- Đọc kỹ bài 5 : Kí hiệu bản đồ. Cách biểu hiện địa hình trên bản đồ.
+ Cho biết ý nghĩa thể hiện các loại kí hiệu trên bản đồ?
+ Tại sao muốn đọc bản đồ phải đọc chú giải
VI. Rút kinh nghiệm:
Thầy:.........................................................................................................................................................................................................................................................................Trò:..........................................................................................................................................................................................................................................................................
Châu thới, ngày tháng 9 năm 2018
	Tổ kí duyệt