Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Bài 25: Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873-1884) - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 3/1/2019
Tuần: 22
Tiết: 41
Bài 25: KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873-1884)
I. MỤC TIÊU:
1 Kiến thức: Học xong bài học sinh biết
- Âm mưu của TD Pháp sau khi chiếm được Nam Kì, chuẩn bị đánh chiếm Bắc Kì.
- Thái độ của nhà Nguyễn trước việc TS Pháp đánh chiếm Bắc Kì.
- Sự chống trả quyết liệt của quân dân Hà Nội và các địa phương ở Bắc Kì trước cuộc tấn công của TD Pháp.
- Những điểm chính của các Hiệp ước 1884 và 1884.
- Trách nhiệm của triều đình Huế đối với việc mất nước vào tay Pháp.
2. Kĩ năng: 
 Rèn kĩ năng sử dụng bản đồ, tường thuật những sự kiện lịch sử, phân tích và khái quát một số vấn đề lịch sử điển hình.
3. Thái độ: Học xong bài học sinh có được
- Tinh thần yêu nước bất khuất của các anh hùng: N.Tri Phương, Hoàng Diệu.
- Học tập tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu của nhân dân trong cuộc kh/chiến chống Pháp trong thời gian này 
- Căm thù bè lũ thực dân cướp nước, bọn p/kiến bán nước.
II. CHUẨN BỊ:
	- Thầy: sgk + giáo án
	- Trò: sgk + bài soạn.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
Ổn định lớp: (1Phút)
Kiểm tra bài cũ: (5 Phút)
? Trình bày chiến sự ở Đà Nẵng? Bước đầu Pháp thất bại như thế nào?
? Nội dung chính Hiệp ước Nhâm Tuất?
3. Nội dung bài mới: (32 Phút)	
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
HĐ 1: Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ
? Em hãy trình bày tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh Bắc kỳ? TD Pháp đã dùng những biện pháp gì để ổn định tình hình Nam Kỳ?
? Nhà Nguyễn đã làm gì trước khi Pháp đánh Bắc Kì?
- Sau khi chiếm được 3 tỉnh miền Đông Nam Kì, TD Pháp đã bắt tay ngay vào việc thiết lập bộ máy cai trị, tiến hành bóc lột, biến nơi này thành bàn đạp tấn công Căm-pu-chia và chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Kì. 
- Tiếp tục thực hiện chính sách đối nội đối ngoại lỗi thời.Vơ vét tiền của dân để ăn chơi và bồi thường chiến phí. Kinh tế sa sút. Binh lực suy yếu. Mâu thuẫn xã hội sâu sắc hàng loạt các cuộc khởi nghĩa nổ ra. Tiếp tục thương lượng với TD Pháp để chia sẻ quyền thống trị với Pháp 
I. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất, Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì.
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ:
- Sau khi chiếm 3 tỉnh miền Đông Nam Kì, Pháp tiến hành thiết lập bộ máy cai trị làm cơ sở chiếm nốt 3 tỉnh miền Tây Nam kỳ và Căm-pu-chia.
HĐ 2: Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất (1873)
? Tại sao TDP chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Kỳ(1867) mà mãi tới 1873 chúng mới chiếm đánh Bắc Kỳ?
? Âm mưu của thực dân Pháp khi chuẩn bị đánh ra Bắc Kì lần thứ nhất?
? Chiến sự tại Bắc Kỳ diễn ra như thế nào ?
? Sau khi chiếm thành Hà nội , chiến sự ở các tỉnh Bắc Kỳ diễn ra như thế nào? 
? Tại sao quân triều đình ở Hà Nội đông gấp nhiều lần quân địch mà không thắng chúng?
GV: Dùng bản đồ TD Pháp xâm lược Bắc Kỳ lần thứ nhất để minh hoạ vấn đề này 
- Pháp: củng cố bộ máy cai trị, ở Nam Kì tiến hành bóc lột về kinh tế. chuẩn bị cho việc đánh chiếm Bắc Kì.
- Triều đình Huế: tiếp tục thi hành chính sách đối nội, đối ngoại lỗi thời.
- Cho Giăng Đuy-puy gây rối tại Hà Nội (Lái buôn hoạt động ở vùng biển TQ- VN, ỷ thế nhà Thanh tự tiện cho tàu lên Vân Nam buôn bán dù chưa được phép của triều đình Huế. Hắn còn ngang ngược đòi đóng quân trên bờ sông Hồng, được cấp than đá để đưa sang Vân Nam. Lính Pháp và thổ phỉ dưới trướng của hắn còn cướp thuyền gạo của triều đình, bắt quan, lính, dân ta xuống thuyền...Lấy cớ dẹp thổ phỉ Pháp ra Hà Nội nhưng thực chất là hội quân với Đuy-puy.
- HS suy nghĩ trả lời
- Vì quân triều đình không chủ động tấn công địch. Trang thiết bị lạc hậu, không tổ chức nhân dân kháng chiến. Nguyễn Tri Phương chiến đấu đơn lẻ, không có sự hỗ trợ
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất (1873)
- Âm mưu của Pháp đánh ra Bắc Kì:
+ Lợi dụng triều đình nhờ Pháp đem tàu ra vùng biển Hạ Long đánh dẹp “hải phỉ” Pháp cho tên lái buôn Đuy puy vào gây rối ở Hà Nội.
+ Lấy cớ giải quyết vụ Đuy puy, Pháp cử Gác-ni-ê chỉ huy 200 quân kéo ra Bắc.
- Diễn biến:
 Ngày 20-11-1873 quân Pháp nổ súng đánh và chiếm thành Hà Nội. Quân Pháp nhanh chóng chiếm các tỉnh Hải Dương, Hưng Yên, Ninh Bình, Nam Định. 
HĐ 3: Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì (1873 – 1874)
*GDMT: 
? Em hãy trình bày phong trào kháng chiến của nhân dân Hà Nội năm 1873?
? Em cho biết phong trào k/c tại các tỉnh Bắc Kỳ trong thời gian này (1873 – 1874)?
? Trong thời kỳ này, quân và dân Hà Nội đã lập nên chiến thắng điển hình nào? Em biết gì về chiến thắng đó?
? Chiến thắng Cầu Giấy có ý nghĩa như thế nào?
GV: Sau trận Cầu Giấy, nhân dân Nam Định đánh mạnh hơn, quân Pháp đóng trong thành Nam Định toan bỏ chạy về Hà Nội sau đó tàu chiến yểm trợ, chúng mới dám ở lại. 
? Em cho biết nội dung Hiệp ước Giáp Tuất 1874?
GV: Sau Điều ước này, Pháp rút khỏi Hà Nội, nhưng chúng lại đặt cơ sở chính trị kinh tế , quân sự ở Bắc Kỳ với 100 quân thường trú .
? Em có nhận xét gì về Hiệp ước 1874 với Hiệp ước Nhâm Tuất?
? Tại sao nhà Nguyễn lại ký điều ước 1874? GV: 
- Với điều ước này thực tế nước ta đã trở thành xứ bảo hộ của Pháp, mặc dù chữ “bảo hộ” chưa ghi vào văn bản
- Ngay từ khi quân Pháp kéo đén Hà Nội, nhân dân đã anh dũng đứng lên kháng chiến bằng mọi thứ vũ khí sẵn có trong tay. Khi giặc chiếm thành Hà Nội , tổ chức nghĩa hội được thành lập (Những người yêu nước)
- Quân Pháp đi tới đâu cũng bị đột kích, tập kích .- Điển hình có phong trào của cha con Nguyễn Mậu Kiến (Thái Bình) và Phạm văn Nghị (Nam Định)
- HS trả lời
- Chiến thắng Cầu Giấy 1873
- Làm cho quân Pháp hoang mang, lo sợ, còn quân ta thì phấn chấn, càng hăng hái đánh giặc.
- SGK/121
- Ta mất thêm 3 tỉnh Nam Kì, mất một phần quan trọng chủ quyền lãnh thổ, ngoại giao và thương mại.
 + Vì sự nhu nhược của triều đình nhà Nguyễn.
 + Vì tư tưởng “chủ hoà” để bảo vệ quyền lợi của giai cấp và dòng họ.
 + Với điều ước này, thực tế nước ta trở thành xứ bảo hộ của Pháp. 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì (1873 – 1874)
- Khi Pháp kéo vào Hà Nội, nhân dân ta đã anh dũng chống Pháp như trận chiến đấu ở cửa Ô Thanh Hà (Quan Chưởng)
- Tại các tỉnh đồng bằng, ở đâu Pháp cũng vấp phải sự kháng cự của nhân dân ta. Các căn cứ kháng chiến được hình thành như ở Thái Bình, Nam Định
- Ngày 21-12-1873, quân Pháp bị thất bại ở Cầu Giấy, Gac-ni-ê bị giết. 
- Song triếu đình Huế lại kí Hiệp ước Giáp Tuất (15-3-1874) Pháp rút khỏi Bắc Kì, triều đình thừa nhận 6 tỉnh Nam Kì hoàn toàn thuộc Pháp.
4/ Củng cố: (4 phút)
? Tại sao thực dân Pháp đánh Bắc kỳ năm 1873?
? Tại sao quân đội triều đình ở Hà Nội đông hơn Pháp nhiều lần mà vẫn thua?
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (2 phút)
- Lập bảng nêu nội dung chủ yếu của điều ước (1862) & điều ước (1874)
- Soạn bài 25 ( phần II ): TD Pháp đánh Bắc Kỳ lần thứ hai 
IV. RÚT KINH NGHIỆM
	Kí duyệt: 5/1/2019
............................................................................................................................................................................................................................................................................