Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Bài 24: Cuộc kháng chiến từ năm 1858 đến năm 1873 - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 29/12/2017
Tuần: 20
Tiết: 39
PHẦN II: LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1918
CHƯƠNG I: CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
TỪ NĂM 1858 ĐẾN CUỐI THẾ KỈ XIX
Bài 24: CUỘC KHÁNG CHIẾN TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1873
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Học xong bài học sinh biết
- Nguyên nhân Pháp xâm lược nước ta
- Âm mưu xâm lược của chúng
- Quá trình xâm lược của thực dân Pháp: tấn công Đà Nẵng và sự thất bại của chúng; tấn công Gia Định, mở rộng đánh chiếm các tỉnh miền đông Nam Kì; Hiệp ước 1862.
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng sử dụng trực quan và phân tích, đánh giá khách quan các sự kiện, hiện tượng lịch sử.
- Lập bản niên biểu 
- So sánh liên hệ thực tế.
3. Thái độ: 
 Gd tinh thần bất khuất kiên cường chống ngoại xâm của nhân dân ta trong những ngày đầu chống Pháp xâm lược, cũng như thái độ yếu hèn bạc nhược của giai cấp p/kiến 
II. CHUẨN BỊ:
	- Thầy: sgk + giáo án
	- Trò: sgk + bài soạn.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
Ổn định lớp: (1P)
Kiểm tra bài cũ: (không)
Nội dung bài mới: (37P)
 Nửa cuối XIX các nước TB phương tây ào ạt sang phương đông chiếm thuộc địa.VN cũng nằm trong xu thế chung đó. Nhưng ND ta đã kiên quyết đứng lên chống Pháp ngay từ những ngày đầu TDP xâm lược, trong lúc đó triều đình Huế chống trả yếu ớt, hòa hoãn với giặc. Hôm nay chúng ta học bài cuộc K/c chống TDP từ 1858đến 1873
Họat động của thầy
Họat động của trò
Nội dung cơ bản
HĐ 1: Chiến sự ở Đà Nẵng những năm 1858-1859
GV: 
- Giới thiệu bản đồ Đông Nam Á, miêu tả việc các nước thực dân phương Tây xâm chiếm các nước Đông Nam Á. Giới thiệu vị trí của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á.
- Cho học sinh đọc mục 1SGK
- Giới thiệu địa danh Đà Nẵng 
? Tại sao TDP xâm lược VN (nguyên nhân sâu xa, nguyên nhân trực tiếp)?
*GDMT: Các nước phương Tây trong đó có thực dân Pháp mở rộng việc xâm chiềm thuộc địa trên t/giới. 
- Sử dụng lược đồ thế giới xác định các thuộc địa của Pháp 
 GV:
- Kinh tế suy yếu, xã hội chứa nhiều mâu thuẫn, tạo điều kiện cho tư bản phương Tây xâm lược.
- Từ thế kỉ XVIII, Pháp đã xúc tiến việc xâm lược Việt Nam. Hai tàu buôn của Pháp là Gơloarơ (Gloire) và Vichtoriơ (Victorieuse) đó xõm phạm hải phận Đà Nẵng, sau đú nổ súng làm đắm 5 chiến thuyền bọc đồng của triều đình rối rờt đi. Việc này đó cắt đứt mối quan hệ Việt - Pháp trong nhiều năm. Sau đó vua Tự Đức cấm đạo nghiêm ngặt.bắt giam các giáo sĩ Pháp, Tây ban nha
?Tại sao TD Pháp lại lấy Đà Nẵng là khởi điểm?
? Tình hình chiến sự ở Đà Nẵng diễn ra như thế nào? 
? Nhân dân ta kháng Pháp như thế nào ?Kết quả 
?Thất bại ở Đà Nẵng thực dân Pháp gặp khó khăn gì? Chúng có âm mưu gì mới?
- Giữa tk XIX các nước TB phương tây đẩy mạnh xâm lược phương đông
- Việt Nam giàu tài nguyên, có vị trí chiến lược quan trọng, chế độ phong kiến suy yếu.
 - TD Pháp lấy cớ bảo vệ đạo Gia – tô đã đem quân xâm lược Việt Nam .
- Âm mưu chiến lược của Pháp là “Đánh nhanh, thắng nhanh “chúng thấy Đà Nẵng có thể thực hiện được ý đồ này.
- Đà Nẵng cách Huế 100 km về phía đông nam, cảng Đà Nẵng rộng sâu kín gió, tàu chiến của Pháp có thể hoạt động được, hậu phương Quảng Nam giàu có đông dân, Pháp có thể thực hiện được khẩu hiệu “lấy chiến tranh nuôi chiến tranh, “chúng trông chờ vào sự ủng hộ của giáo dân vùng này nên chúng có ý đồ: sau khi chiếm xong Đà Nẵng sẽ vượt đèo Hải Vân, đánh thốc lên Huế, buộc triều đình Huế phải đầu hàng.
- Giữa năm 1858, chiến hạm Pháp và chiến hạm Tây Ban Nha đến hội quán tại Hải Nam để chuẩn bị xâm lược Việt Nam. Cử tới 13 chiếc thuyền của liên quân Pháp – Tây Ban Nha trang bị vũ khí hiện đại, trong đó có tàu chở tới 50 đại bác dàn trận ở cửa biển Đà Nẵng.
- Mờ sáng ngày 1-9-1858, quân Pháp ngang ngược gởi tối hậu thư đòi triều đình phải trả lời. Sau đú, chúng ngang nhiên nổ đại bác vào, bắn phá hệ thống đồn lũy của quân đội nhà Nguyễn, vây đánh hai thành An Hải và Điện Hải, chiếm bán đảo Sơn Trà, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta.
- Mặc cho thái độ do dự của nhà Nguyễn, nhân dân ta ngay từ đầu đó anh dũng chống trả quyết liệt các cuộc tấn công của quân xâm lược để bảo vệ tổ quốc.
- Dươí sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương quân ta đã anh dũng chống trả, sau 5 tháng XL TDP chỉ chiếm được bán đảo Sơn Trà 
- Sau 5 tháng ở Đà Nẵng TD Pháp hầu như dẫm chân tại chỗ, khó khăn ngày càng nhiều, vì quân lính không hợp khí hậu, chết quá nhiều thiếu thuốc men, lương thực thực phẩm, tiến thoái lưỡng nan, cuối cùng Giơ-nui-y quyết định chỉ để lại một bộ phận nhỏ ở Đà Nẵng, còn đại quân kéo vào Gia Định( 2- 1859)
I. Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam
1. Chiến sự ở Đà Nẵng những năm 1858-1859:
- Nguyên nhân Pháp xâm lược:
+ Từ giữa thế kỉ XIX, các nước tư bản phương Tây đẩy mạnh xâm lược các nước phương Đông để mở rộng thị trường vơ vét tài nguyên.
+ Việt Nam có vị trí địa lí thuận lợi, giàu tài nguyên thiên nhiên.
+ Chế độ phong kiến Việt Nam khủng hoảng, suy yếu.
- Pháp đánh Đà Nẵng: 
+ Lấy cớ bênh vực đạo Gia Tô, liên quân Pháp T.B.Nha kéo đến Việt Nam.
+ Ngày 1- 9-1858, quân Pháp nổ súng đánh Đà Nẵng 
+ Quân ta dưới sự chỉ huy của N.Tri Phương, lập phòng tuyến anh dũng chống trả.
+ Sau 5 tháng xâm lược, Pháp chỉ chiếm được bán đảo Sơn Trà. Kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh của Pháp bước đầu thất bại.
HĐ2: Chiến sự ở Gia Định 1859
GDMT:
? Vì sao Pháp tấn công vào Gia Định
? Sau khi mất thành Gia Định, triều đình Huế chống Pháp như thế nào? 
? TD Pháp tấn công Đại Đồn Chí Hòa như thế nào?
GV: hướng dẫn HS xem H.84: Quân Pháp tấn công Đại Đồn.
? Em cho biết nội dung Hiệp ước Nhâm Tuất? 
? Hiệp ước 1862 triều đình Huế vi phạm chủ quyền dân tộc như thế nào?
HS thảo luận:
? Nguyên nhân nào khiến nhà Nguyễn kí hiệp ước Nhâm Tuất? Đánh giá của em về hiệp ước 1862?
- Nam Kỳ là kho lúa gạo của triều đình, nếu cắt đứt viện trợ lương thực của Nam kỳ, Huế sẽ gặp khó khăn, lấy xong Nam kỳ chúng sẽ đánh sang Căm-pu-chia. Pháp phải hành động ngay vì Anh đang ngấp nghé đánh Sài Gòn.
- Quan quân nhà Nguyễn bỏ thành mà chạy, nhân dân tích cực kháng chiến
- không kiên quyết chống giặc, không phát huy được tinh thần quyết tâm đánh giăc của nhân dân
- Ngày 24-2-1861 Pháp chiếm được Đại đồn Chí Hòa, thừa thắng lần lượt chiếm ba tỉnh miền Đông và thành Vĩnh Long. 
- HS nêu nội dung Hiệp ước Nhâm Tuất (SGK)
- Đây là hiệp ước đầu tiên nhà Nguyễn kí với Pháp, nhượng 3 tỉnh Đông Nam kỳ và Côn Đảo cho Pháp
->Vi phạm chủ quyền dân tộc, là điều ước cắt đất cho giặc
- Nhà Nguyễn nhân nhượng cho Pháp để bảo vệ quyền lợi giai cấp,dòng họ, rảnh tay phía nam để đối pho với phong trào nông dân phía Bắc.
- Hiệp ước đã vi phạm chủ quyền nước ta (cắt đất cho Pháp).
- Nhà Nguyễn phải chịu trách nhiệm về việc đã để mất một phần lãnh thổ vào tay giặc.
- Thái độ của nhân dân ta trước việc triều đình kí hiệp ước?
- Nhân dân không nản chí, tiếp tục tự động dứng dậy kháng chiến chống Pháp, bảo vệ độc lập dân tộc.
2. Chiến sự ở Gia Định 1859
- Ngày 17-2-1859 Pháp tấn công thành Gia Định, quân triều đình chống trả yếu ớt rồi tan rã 
- Ngày 24-2-1861 Pháp chiếm được Đại đồn Chí Hòa, thừa thắng lần lượt chiếm ba tỉnh miền Đông và thành Vĩnh Long. 
- Ngày 5- 6-1862, triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Nhâm Tuất, thừa nhận quyền cai quản của Pháp ở ba tỉnh miền Đông Nam kì và đảo Côn Lôn...
4. Củng cố: (4 phút)
 ? Nêu nội dung cơ bản của Hiệp ước Nhâm Tuất ? Nêu ý kiến của mình?
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà (3 phút)
- Yêu cầu HS nắm chắc:
 + Nguyên nhân khiến triều đình Huế ký Hiệp ước Nhâm Tuất. 
 + Ảnh hưởng của Hiệp ước tới phong trào kháng chiến của dân tộc.
- Soạn bài 24: II. Cuộc kháng chiến chống TD Pháp từ năm 1858 đến 
IV. RÚT KINH NGHIỆM
	Kí duyệt