Giáo án Vật lí Lớp 7 - Bài 3: Ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng - Năm học 2017-2018 - Đinh Thị Hoa Hải

Tuần: 3 	 Ngày soạn: 20/ 8/ 2017
Tiết: 3 	 
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
MỤC TIÊU:
Kiến thức:
+ Nhận biết được bóng tối, bóng nửa tối.
+ Nhận biết khi nào có nhật thực, nguyệt thực.
Kỹ Năng:
 + Giải thích được một số ứng dụng của định luật truyền thẳng ánh sáng trong thực tế: bóng tối, nhật thực, nguyệt thực,  
Thái độ:
 + Biết vận dụng kiến thức vào thực tế: BVMT: trong sinh hoạt, học tập cần đảm bảo đủ ánh sáng; đồng thời tránh ô nhiễm ánh sáng.
II. CHUẨN BỊ:
* Thầy: - Tranh phóng to hình 3.1, 3.2, 3.3, 3.4 SGK; 1 bóng đèn 220V.
- Dụng cụ TN cho mỗi nhóm HS gồm: 
+ 1 đèn pin 
	+ 1 vật cản bằng bìa
	+ 1 màn chắn sáng 
* Trò : Xem trước bài
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. Oån định lớp: (1 phút). 
 2. Kiểm tra bài cũ: (4 phút)
- Phát biểu định luật truyền thẳng của ánh sáng.
- Đường truyền của tia sáng được biểu diễn như thế nào? Có những loại chùm sáng nào?	 
3. Nội dung bài mới:
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trị
Nội dung cơ bản 
 Hoạt động 1 : (2 phút). Tổ chức tình huống học tập.
-GV đặt vấn đề như phần đầu bài 3 SGK
-HS suy nghĩ, nhận thức vấn đề cần giải thích.
Hoạt động 2 : (9 phút). Tổ chức cho HS làm TN, quan sát và hình thành khái niệm bóng tối.
GV gọi HS đọc TN 1 để xác định nội dung TN
-GV giao dụng cụ, yêu cầu HS hoạt động nhóm làm thí nghiệm như hình 3.1 trả lời C1
GV giao dụng cụ, hướng dẫn cho HS hoạt động nhóm làm thí nghiệm như hình 3.1 trả lời C1
-GV: yêu cầu HS hoàn thành phần nhận xét.
-GV: giáo dục HS BVMT: 
Trong sinh hoạt và học tập, cần đảm bảo đủ ánh sáng, không có bóng tối. vì vậy, cần lắp đặt nhiều bóng đèn nhỏ thay vì một bóng đèn lớn.
- Ô nhiễm ánh sáng ở các thành phố lớn, tác hại và hướng khắc phục giảm thiểu ô nhiễm AS.
-HS đọc SGK
-HS các nhóm tiến hành hoạt động làm thí nghiệm như hình 3.1
-HS: Từ kết quả thí nghiệm HS trả lời câu hỏi C1.
I. Bóng tối – Bóng nửa tối:
 1. Thí nghiệm 1:
C1: - Phần màu đen: vùng tối vì ánh sáng truyền theo đường thẳng, bị vật chắn chặn lại, vùng này hoàn toàn không nhận được ánh sáng từ nguồn tới.
- Phần còn lại: vùng sáng vì nhận được ánh sáng từ nguồn tới
 *) Nhận xét: 
 Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn tới gọi là bóng tối.
Hoạt động 3 : (8 phút). Tổ chức cho HS làm TN, quan sát và hình thành khái niệm bóng nửa tối. 
-GV làm thí nghiệm (với bóng đèn 220V), yêu cầu HS quan sát trả lời C2
-GV: yêu cầu HS hoàn thành phần nhận xét.
GV: hướng dẫn HS hoàn thành phần nhận xét
-HS điền từ thích hợp vào chỗ “”
-HS lắng nghe
-HS quan sát trả lời C2
-HS điền từ thích hợp vào chỗ “”
2. Thí nghiệm 2:
 C2: Vùng 2 sáng hơn vùng 1, không sáng bằng vùng 3 vì chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng.
 *) Nhận xét: 
 Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có vùng chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng tới gọi là bóng nửa tối.
 Hoạt động 4 : (8 phút). Hình thành khái niệm nhật thực:
? Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất, vật nào đứng yên, vật nào quay xung quanh vật nào?
GV. Nêu trường hợp: Mặt Trăng quay xung quanh Trái Đất, đến lúc nào đó, MTrăng ở giữa TĐất và MTrời thì hiện tượng gì sẽ xảy ra trên TĐất?
? Ở vị trí nào thì có nhật thực toàn phần, vị trí nào nhật thực 1 phần?
à Đọc SGK hoặc dựa vào kiến thức đã biết để trả lời.
à Có hiện tượng nhật thực, bầu trời hôm đó tối lại.
à Đọc SGK, xem hình vẽ để trả lời.
 II. Nhật thực, nguyệt thực:
 * Nhật thực toàn phần (hay một phần) quan sát được ở chỗ có bóng tối (hay bóng nửa tối) của Mặt Trăng trên Trái Đất.
 Hoạt động 5 : (5 phút). Hình thành khái niệm nguyệt thực:
Gv.Thông báo: Mặt Trăng sáng là do hắt lại ánh sáng từ Mặt Trời.
? Khi Mặt Trăng đến vị trí (1), hiện tượng gì sẽ xảy ra?
GV. Yêu cầu HS vận dụng trả lời C4.
-HS quan sát lắng nghe
à Có nguyệt thực, Mặt Trăng không được Mặt Trời chiếu sáng.
-HS trả lời C4
* Nguyệt thực xảy ra khi Mặt Trăng bị Trái Đất che khuất không được Mặt Trời chiếu sáng.
4. Củng cố: (6p)
GV. Yêu cầu HS đọc và trả lời C5,C6
C5: 
Bóng tối và bóng nửa tối thu bị hẹp dần lại. Khi tấm bìa gần màn chắn thì bóng nữa tối biến mất, chỉ còn bóng tối.
C6: 
Vì kích thước nguồn sáng của đèn ống lớn, nên khi ta che thì ánh sáng từ đèn vẫn còn tạo ra ít nhât là bóng nữa tối, nên ta vẫn đọc sách được. Còn đèn dây tóc có kích thước nguồn sáng nhỏ, không tạo ra bóng nữa tối được mà chỉ tạo ra bóng tối nên ta không thể đọc sách được.
5. Hướng dẫn học sinh tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà : ( 2 phút)
- Học thuộc bài theo vã ghi kết hợp ghi nhớ 
- Đọc Có thể em chưa biết, 
- Làm tất cả BT trong SBT 
- Xem trước và soạn bài học mới
IV. Rút kinh nghiệm:
 Duyệt tuần 3: