Giáo án Lịch sử Lớp 6 - Bài 18: Trưng Vương và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán - Năm học 2017-2018 - Trường THCS Ngô Quang Nhã

Ngày soạn: 4/1/2018
Tuần: 21
Tiết: 20 
Bài 18: TRƯNG VƯƠNG VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC HÁN
***
I. MỤC TIÊU:
Kiến thức:
Sau khi khởi nghĩa thắng lợi, Hai Bà Trưng đã tiến hành công cuộc xây dựng đất nước và giữ gìn nền độc lập vừa giành lại được. Đó là những việc làm thiết thực đem lại quyền lợi cho nhân dân, tạo nên sức mạnh để tiến hành cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán.
Cuộc kháng chiến chống xâm lược Hán (42 – 43) nêu bật ý chí bất khuất của nhân dân ta.
Kĩ năng:
Kỹ năng đọc bản đồ lịch sử.
Bước đầu làm quen với phương pháp kể chuyện lịch sử.
Thái độ:
Tinh thần bất khuất của dân tộc.
Mãi mãi ghi nhớ công lao của các anh hùng dân tộc thời Hai Bà Trưng.
II. CHUẨN BỊ:
Thầy: Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán.
Trò: sgk + bài soạn.
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
Ổn định lớp: (1’)
Kiểm tra bài cũ: (5’)
Đất nước và nhân dân Âu Lạc dưới thời thuộc Hán có gì thay đổi?
Nguyên nhân, diễn biến và kết quả cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
Nội dung bài mới: (32’)
Giới thiệu: 
Ở bài trước, chúng ta đã nhận biết được nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Ngay sau đó, nhân dân ta tiến hành cuộc kháng chiến trong điều kiện vừa mới giành được độc lập, đất nước còn nhiều khó khăn. Cuộc kháng chiến diễn ra rất gay go và quyết liệt.
 Hoạt động của thầy
 Hoạt động của trò
Nội dung cơ bản
HĐ1: Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập?
1. Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập?
? Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập?
? Việc Trưng Trắc được suy tôn làm vua đã nói lên được điều gì?
? Hãy nêu những việc làm để xây dựng đất nước, gìn giữ độc lập thời Trưng Vương ?
? Tác dụng và ý nghĩa từng việc làm đó ?
? Được tin cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng thắng lợi, vua Hán đã làm gì ?
? Vì sao nhà Hán chỉ hạ lệnh chuẩn bị, mà không đán áp ngay cuộc khởi nghĩa ?
- Lên làm vua lấy hiệu là Trưng Vương, đóng đô ở Mê Linh.
- Chứng tỏ ý thức muốn khẳng định quyền độc lập và sự đồng lòng nhất trí của các Lạc tướng à Trao vinh dự và quyền điều khiển đất nước cho người phụ nữ có công đầu cùng tồn dân đánh đuổi quân đô hộ.
- Phong chức tước. Cử chức vụ quan trọng. Xá thuế cho dân. Bãi bỏ các thứ lao dịch nặng nề.
- Ổn định trật tự xã hội, bồi dưỡng sức dân, củng cố lực lượng, gìn giữ độc lập.
- Hạ lệnh cho các quận miền Nam Trung Quốc chuẩn bị xe, thuyền, lương thực để sang đàn áp nghĩa quân.
- Vì lúc này ở Trung Quốc, nhà Hán còn phải lo đối phó với các cuộc đấu tranh của nông dân Trung Quốc.
- Trưng Trắc được suy tôn làm vua (Trưng Vương), đóng đô ở Mê Linh và Phong chức tước cho những người có công.
- Trao quyền cho các Lạc tướng cai quản các huyện. Bãi bỏ luật pháp của chính quyền đô hộ cũ, xá thuế 2 năm liền cho dân.
HĐ 2: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (năm 42 – 43) đã diễn ra như thế nào?
2. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (năm 42 – 43) đã diễn ra như thế nào?
GV: mô tả lực lượng và đường tiến quân của nhà Hán khi sang xâm lược nước ta (đầy đủ lương thực, vũ khí, Mã Viện là tướng chỉ huy)
? Vì sao Mã Viện được chọn làm chỉ huy đạo quân xâm lược?
? Sau khi Mã Viện chiếm được Hợp Phố, quân Hán tiến vào nước ta như thê nào ?
? Khi nghe tin quân Hán kéo đến Lãng Bạc, Hai Bà Trưng đã kéo quân đến để nghênh chiến, việc này chứng tỏ điều gì?
? Tại sao Mã Viện lại nhớ về cùng đất này như vậy ?
? Vì sao quân ta phải lui về Cổ Loa, Mê Linh?
? Cuộc chiến đấu ở Cấm Khê như thế nào?
? Hai Bà Trưng đã hi sinh ra sao?
? Vì sao ở khắp nơi trên đất nước ta, nhân dân đều lập đền thờ Hai Bà Trưng?
- THGDMT: GD HS có ý thức bảo vệ các di tích lịch sử liên quan đến cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
? Ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
? Hằng năm chúng ta kỷ niệm Hai Bà Trưng vào ngày nào?
- Mã Viện là một viên tướng lão luyện, nổi tiếng gian ác lại lắm mưu nhiều kế, quen chinh chiến ở phương Nam.
- Chia quân thành 2 đạo thuỷ và bộ tiến vào nước ta.
- Hai Bà Trưng quyết chiến đấu bảo vệ độc lập vừa mới giành được.
- Cho HS đọc SGK giới thiệu về vùng đất Lãng Bạc. Xuất phát từ nỗi sợ hãi trước tinh thần chiến đấu anh dũng, bất khuất của nhân dân ta, một tên tướng đã bỏ mạng.
- Tương quan so sánh lực lượng nghiêng về quân địch, quân ta tuy chiến đấu dũng cảm nhưng không thể thắng địch.
- Ác liệt, quân ta ra sức cản địch, giữ từng xóm làng tấc đất.
- Lực lượng suy giảm không thể chống nổi quân giặc, Hai Bà Trưng đã nhảy xuống sông tự vẫn.
- Để tỏ lòng biết ơn Hai Bà Trưng à tỏ rõ ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập.
- Tiêu biểu cho ý chí quật cường bất khuất của dân tộc ta, nêu cao gương yêu nước quyết giành độc lập.
- Ngày 8 tháng 3
- Thời gian kháng chiến: 4 – 42 -> 11 – 43.
- Mã Viện chỉ huy đạo quân gồm 2 vạn quân tinh nhuệ, 2000 xe thuyền các loại và nhiều dân phu.
- Những trận đánh chính:
 + Quân Hán tấn công Hợp Phố, quân ta chiến đấu dũng cảm rồi rút khỏi Hợp Phố.
+ Sau khi chiếm Hợp Phố, Mã Viện chia quân thành 2 đạo thuỷ, bộ tiến vào nước ta.
+ Tại Lãng Bạc, diễn ra cuộc chiến ác liệt giữa quân ta và quân Hán.
- Quân ta lui về giữ Cổ Loa và Mê Linh rồi về Cấm Khê. Cuối 3 – 43 (6/2 âm lịch), Hai Bà Trưng hi sinh oanh liệt trên đất Cấm Khê.
- Cuộc kháng chiến tiếp tục đến 11 – 43. Mùa thu năm 44, Mã Viện thu quân về nước, quân đi 10 phần, về còn 4, 5 phần.
* Ý nghĩa cuộc khởi nghĩa: 
Thể hiện ý chí quật cường, bất khuất của dân tộc.
Củng cố: (4’)
Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập?
Trình bày diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán?
Ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán?
5. Hướng dẫn HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà: (3’) 
Học bài, chuẩn bị bài mới.
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
 	Kí duyệt